Kamervragen SP over kinderpornofilter

Naar aanleiding van mijn stuk over het kinderpornofilter en dat van Addie Schulte in Het Parool van vandaag heeft Kamerlid Ada Gerkens (SP) de volgende kamervragen gesteld:

 

Vragen van het lid Gerkens (SP) aan de minister van Justitie over kinderporno op Nederlandse sites:

  1. Wat is uw reactie op het bericht Politie liet kinderporno lopen?
  2. Klopt het dat er op de zwarte lijst van kinderpornosites van de KLPD minimaal 4 Nederlandse sites staan?
  3. Hoeveel sites staan er op deze lijst en hoeveel sites worden vanuit Nederland gehost? Hoe wordt deze lijst samengesteld?
  4. Hoe lang staan de Nederlandse sites al op de zwarte lijst? Hoe zijn deze hierop terecht gekomen?
  5. Klopt het dat er bij twee sites zeker sprake is van kinderporno?
  6. Sluit u uit dat er op deze lijst ook sites staan waar geen kinderporno op staat? Hoe wordt dit gecontroleerd?
  7. Hoe kan het dat deze sites wel bekend zijn bij en onderzocht zijn door de KLPD, maar hier niet tegen opgetreden wordt?
  8. Bent u bereid strafrechtelijke stappen te zetten tegen deze sites en hosting providers? Zo nee, waarom niet?
  9. Hoe gaat u bewerkstelligen dat in de toekomst Nederlandse sites direct aangepakt worden?
  10. Kunt u vertellen hoe het staat met het overleg tussen u en de providers over het blokkeren van kinderpornosites? Is deze berichtgeving voor u aanleiding om toch een justitiële toets in te voeren op de lijst? Zo ja, hoe gaat u dit doen? Zo nee, waarom niet?

Natuurlijk zijn dit vragen die allemaal gesteld hadden moeten worden bij de eerste besprekingen van het kinderpornofilter, maar ja, beter laat dan nooit….

Child pornography: fight it or hide it?

[translation of my column for Het Parool: Kinderporno: niet bestrijden maar verstoppen of February 19, 2008.]

Last year October, Dutch Parliament demanded that the Department of Justice would legally bind ISPs to implement a filter that would block sites containing child pornography. ‘Providers can no longer look the other way; they should be forced to take their social responsibility. It is an outrage that they don’t comply voluntarily,’ member of Parliament Van der Staaij said during the debate. (Webwereld, October 4, 2007).

Most child porn sites, the argument holds, are hosted in countries that fail to take action against child pornography; Eastern Europe and Russia are often cited as the culprits. Thus, the only way for ‘proper’ European countries to get rid of such sites is by filtering them.

In the Netherlands, UPC is the only provider who has implemented a child porn filter. UPC subscribers who try to access a filtered site are presented with an ominous warning on their screen: STOP. Your browser tried to access a page that is being used to distribute files that depict the sexual abuse of children. This is illegal under article 240b of the Dutch Criminal Law.

UPC uses a blacklist that has been compiled by the National Police Forces (KLPD). All other providers have refused, arguing that the list has not been reviewed and that the criteria whereby a site gets blacklisted are unclear and not open to any kind of public scrutiny. There is no method to check whether nasty but legal sites are blacklisted as well, or to check that it is only child porn that is being filtered. Furthermore, filtering doesn’t solve the problem; blacklisting merely hides child porn sites, while the objective should be to shut them down and to arrest the people maintaining them. Only when there is a solid procedure to establish which sites should be blacklisted and there really is no other method of intervention – for instance, when such a site resides outside of Europe and the US – will they consider implementing a child porn filter.

Dutch Parliament called this stance ‘reprehensible’. Child pornography is the ultimate crime; thus, it merits strong measures. The KLPD is just as impatient with the ISPs as Parliament is. As their spokesman Kraszweski stated: ‘The ISPs have the power to do something against child porn sites, but they keep coming up with arguments why they shouldn’t. But we’re taking about child pornography, it’s almost a moral obligation to comply.’ (Webwereld, November 7, 2007).

ISPs in other European countries have implemented a child porn filter too. In Finland, for instance. And in Finland it’s also completely unclear what is being filtered. Matti Nikki tried to find out. He clicked his way through an endless series of sites and was thus able to compile a list of more than one thousand blocked sites, and published it.

His list contains 138 Dutch web sites. Uhm, Dutch sites? But isn’t the Netherlands part of Europe? Can’t – no, shouldn’t – Finland do more than just block them? Why don’t they report these sites to the proper Dutch authorities, so that they can take the appropriate measures, close them down and bring their owners and maintainers to court? Or does Finland perhaps maintain a much stricter definition of what establishes child pornography?

This weekend, I examined the first 40 Dutch sites on the Finnish blacklist. There was a lot of nasty stuff. Sometimes, their legal status was difficult to assess: Dutch law states that it is illegal to distribute pictures of children under eighteen engaged in sexual acts or posing in a sexual way; but age is not always easy to ascertain. However, I encountered numerous pictures of children aged ten or twelve in lurid poses, or fucking or sucking. Obviously child porn, obviously illegal, also under Dutch law. Almost all the sites involved are openly hosted at two Dutch providers, Leaseweb and Webazilla; companies that are easy to find and whom you can serve with a legal notice to shut down a site and to hand over information about the site’s owner.

Then, I checked the same sites via a UPC connection. Part of the sites that Finland labels as child porn sites are accessible via UPC, which means that they are not on the Dutch blacklist. `Evidently, the Fins and the Dutch authorities disagree spectacularly on what qualifies as child pornography, which, in turn, is another reason for ISPs to demand to know on the basis of which criteria the lists are compiled. If specialised police squads can’t figure out which sites should and which sites shouldn’t be blocked, how can a provider make a responsible choice?

Using UPC, I ran into ten blocked sites. One of them did no longer exist, one of them is hosted in the UK, four of them are in the US, and four are hosted in the Netherlands: two at Leaseweb, and two at Webazilla. And again, there was this quaint randomness: I could access plenty of sites that did not differ fundamentally from those that are being blocked. This child porn filter is a weird and unfathomable hodgepodge.

England, the US, and the Netherlands. Again: what was the reason to filter these sites? ‘These sites usually cannot be shut down by the police, because they are often hosted in countries that we have no legal liaisons with.’ (Webwereld, March 23, 2007) Since when are Haarlem and Utrecht located in Russia and out of Dutch jurisdiction?

Critics of child porn filters have said it before: the authorities should not focus on blocking such sites, but on shutting them down. Filtering them away is window dressing, mere show. Blacklisting them does not equal doing something about them, and it sure as hell doesn’t stop the abuse of children. It just prevents us from acknowledging it and from understanding that it is still happening.

The actual reality turns out to be even worse. The Dutch child porn filter contains Dutch child porn sites. To state it bluntly: the Dutch KLPD and the department of Justice are clamouring for a law that will oblige ISPs to make their own insufficiency invisible to the general audience.

According to the KLPD, Leaseweb and Webazilla host child pornography. In that case, they had better do something about it and serve Leaseweb and Webazilla with orders to shut down these sites. Surely, the KLPD and the Department of Justice shouldn’t expect ISPs to do their cleaning for them.

Kinderporno: niet bestrijden, maar verstoppen

In oktober vorig jaar riep een kamermeerderheid de minister van Justitie op om providers wettelijk te verplichten kinderpornosites te blokkeren. ‘Providers moeten niet langer wegkijken en dienen hun maatschappelijke verantwoordelijkheid te nemen. Het is schandelijk dat ze dit niet doen’, zei SGP-kamerlid Van der Staaij in dat debat. (Webwereld, 4 oktober 2007)

Veel kinderpornosites, zo gaat het verhaal, staan in landen waar te weinig tegen kinderporno wordt gedaan: Oost-Europa en Rusland worden meestal als de boosdoeners genoemd. Omdat internet nu eenmaal een internationaal medium is en zulke illegale sites daarom eenvoudig in Nederland zijn te bekijken, is filtering de enige manier om ze te weren.

In Nederland is UPC de enige provider die zo’n kinderpornofilter hanteert. Wie een UPC-verbinding heeft en een dergelijke site wil bezoeken, krijgt een omineuze waarschuwing op zijn scherm: STOP. Uw browser heeft geprobeerd een pagina te benaderen die wordt gebruikt voor de verspreiding van bestanden waarop seksueel misbruik van kinderen is afgebeeld. Dit is strafbaar gesteld in artikel 240b van het Wetboek van Strafrecht.

UPC gebruikt een lijst die is opgesteld door het Korps Landelijke Politiediensten (KLPD). Andere providers houden tot nu toe de boot af. Ze stellen dat de lijst niet is getoetst door de rechter en de criteria voor opname op de lijst niet openbaar en niet toetsbaar zijn. Bovendien zet filtering weinig zoden aan de dijk: een site wordt er alleen onzichtbaar van, terwijl de inzet natuurlijk zou moeten zijn om de makers ervan op te pakken. De providers zijn daarnaast bevreesd dat er na verloop van tijd ongewenste, maar niettemin legale sites op dergelijke lijsten zullen verschijnen. Pas wanneer er een fatsoenlijke procedure is om dergelijke sites op illegaliteit te toetsen, en wanneer evident is dat echt niet ingegrepen kan worden – bijvoorbeeld omdat zulke sites zich buiten Europa of de VS bevinden – willen de providers zo’n filter overwegen.

Hun houding wordt door de Tweede Kamer als ronduit verwerpelijk beschreven. Kinderporno is immers zo erg, daar moet je alles tegen doen. Ook de KLPD is bepaald ongelukkig met de weigerachtige houding van de ISPs. KLPD-voorlichter Kraszweski; ‘De providers hebben op dat moment de macht om iets te doen aan sites met kinderporno, maar de providers komen dan steeds met andere principiële bezwaren waarom ze dat niet willen. Maar we hebben het hier over kinderporno en vinden het bijna een morele verplichting om dat wel te doen.’ (Webwereld, 7 november 2007)

Ook andere Europese landen voeren zo’n kinderpornofilter. Finland, bijvoorbeeld. Ook daar is onduidelijk wat er wordt geblokkeerd. Voor de Fin Matti Nikki was dat reden om uit te zoeken welke sites er precies in zijn land worden weggefilterd. Door eindeloos sites op te zoeken kwam hij tot een lijst van ruim duizend geblokkeerde sites.

Op zijn lijst staan 138 Nederlandse websites. Nederlandse websites? Die vallen onder de Europese wetgeving, daar moet Finland toch meer mee kunnen doen dan ze alleen blokkeren? Doorgeven aan de Nederlandse autoriteiten, bijvoorbeeld, zodat die maatregelen kunnen nemen en de bewuste sites uit de lucht kunnen halen en de verantwoordelijken voor de rechter kunnen brengen? Of zou Finland wellicht een veel strengere definitie van kinderporno aanhouden dan Nederland?

Afgelopen weekend heb ik de eerste veertig Nederlandse sites van de Finse lijst uitgebreid bekeken. Er staat veel vunzigs op. De leeftijd van de afgebeelde kinderen is soms op het randje (Nederland legt de grens voor kinderporno bij kinderen onder de achttien), maar geregeld zijn er plaatjes van kinderen van tien of twaalf jaar oud die masturberen, seks hebben of buitengewoon uitdagend poseren. Kinderporno en dus strafbaar, ook volgens de Nederlandse wet. Vrijwel al die sites staan open en bloot bij twee Nederlandse hosting providers: Leaseweb en Webazilla, bedrijven die makkelijk zijn te vinden en die je zo een gerechtelijk bevel onder de neus kunt duwen om de betreffende site te sluiten en de gegevens van de eigenaars aan justitie te overhandigen.

Diezelfde sites heb ik daarna via een UPC-verbinding bekeken. Een deel van de sites die Finland als kinderporno beschouwt, is via UPC gewoon te bekijken en staat dus niet op de KLPD-lijst. Kennelijk is er zelfs tussen Europese politiediensten onderling geen overeenstemming over wat wel en wat niet als kinderporno moet worden beschouwd – een constatering die de ISPs in Nederland die weigeren om de KLPD-lijst blindelings te hanteren, gelijk geeft. Als de politiediensten zelf al ruziën wat wel of niet moet worden geblokkeerd, hoe kan een provider dan de goede keuzes maken?

Via UPC stuitte ik op tien geblokkeerde sites. Eén ervan bestond helemaal niet meer, eentje bevindt zich in Engeland, vier staan op servers in de VS, en vier staan in Nederland; twee bij Leaseweb, twee bij Webazilla. Opmerkelijk was – alweer – de willekeur. Sites die niet fundamenteel afweken van door UPC geblokkeerde sites, kon ik, ook via UPC, gewoon zien. Dat kinderpornofilter is een vreemd ratjetoe.

Engeland, Amerika en Nederland. Wat was ook alweer het argument om dergelijke sites te filteren? ‘De sites zelf kunnen veelal niet door de politie worden afgesloten, omdat ze zich vaak bevinden in landen waar geen justitiële contacten mee zijn.’ (Webwereld, 23 maart 2007) Sinds wanneer liggen in Haarlem en Utrecht in Oost-Europa of Rusland?

Critici van het kinderpornofilter hebben het al eerder gezegd: de inspanning van de KLPD zou er niet op gericht moeten zijn om zulke sites uit het zicht te halen, maar om ze te sluiten. Een kinderpornofilter voeren is etalagepolitiek. Dat je troep niet langer kunt zien, betekent niet dat-ie weg is, en het blokkeren van sites helpt geen zier tegen kindermisbruik.

De werkelijkheid blijkt helaas een graadje erger. Het Nederlandse kinderpornofilter bevat Nederlandse kinderpornosites. Anders gesteld: de KLPD en de minister van Justitie willen de ISPs in Nederland verplichten de onmacht van de KLPD en justitie te maskeren.

Volgens de KLPD huisvesten Leaseweb en Webazilla kinderporno. In dat geval dient justitie in te grijpen: die sites uit de lucht te halen en de eigenaars te vervolgen. In geen geval horen ze UPC in te zetten om de sporen van hun onmacht weg te poetsen.

(Met dank aan Joris van Hoboken)
 

Reacties

Parool-journalist Addie Schulte heeft gisteren de betrokkenen om commentaar gevraagd. Bij deze zijn artikel over de kwestie.

» Politie laat kinderporno lopen

AMSTERDAM – Het Korps Landelijke Politiediensten (KLPD) heeft Nederlandse kinderpornosites ongemoeid gelaten, terwijl ze van het bestaan ervan op de hoogte was. Dat blijkt uit onderzoek van Parool-columniste en publiciste Karin Spaink. Het KLPD hanteert een zwarte lijst van kinderpornosites. Die lijst wordt ter beschikking gesteld aan internetproviders die daarmee kunnen verhinderen dat hun klanten deze sites bezoeken. Twee providers gebruiken deze lijst.

Volgens woordvoerder Ed Kraszewski van het KLPD staan er alleen buitenlandse kinderpornosites op de lijst. ‘Nederlandse sites kunnen we aanpakken.’ Als een kinderpornosite bij een Nederlands bedrijf is ondergebracht, werken internetbedrijven mee om die zo snel mogelijk te verwijderen, aldus Kraszewski.

Hoewel de lijst geheim is, is Spaink er via een omweg achter gekomen dat op de lijst van het KLPD zeker vier Nederlandse sites staan. Deze sites zijn ondergebracht bij twee zogeheten hosting providers, bedrijven die websites toegankelijk maken. Het gaat om Webazilla uit Utrecht en Leaseweb uit Haarlem. Op de sites zijn jonge meisjes en jongens te zien in allerlei poses, van Wehkamp-achtige foto’s tot seksuele handelingen. Het KLPD oordeelt dat het bij twee van deze sites zeker om kinderporno gaat, bij de twee andere wordt dat onderzocht.

Volgens Kraszewski waren de sites bekend onder andere namen, waardoor onduidelijk bleef dat ze ook bijNederlandse bedrijven onderdak hadden gevonden. ‘We beschikten over andere adresgegevens,’ aldus Kraszewski. ‘Dit soort sites duiken steeds onder andere namen.’ ‘We zijn een zeer grote hostingprovider, dan ontkom je hier niet aan,’ zegt directielid Laurens Rosenthal van Leaseweb. ‘Maar deze mensen zijn in staat om in vijf minuten een nieuwe site de wereld in te slingeren.’

 
Vervolg (18 april 2008)

Leaseweb heeft deze week maatregelen genomen om zelf na te gaan of er kinderporno bij hun klanten staat. Inmiddels heeft de provider vijf dubieuze sites verzocht hun biezen te pakken, blijkens een persbericht dat het ANP gisteren publiceerde. Zelf denk ik dat daar de oplossing niet ligt: de KLPD moet kinderpornosites actiever monitoren en meteen ingrijpen als een dergelijke site naar Nederland of een ander Europees land verhuist: collega-diensten in andere landen waarschuwen, gegevens over de eigenaars opvragen bij de provider, betalingen traceren en de makers zien op te pakken. Providers zijn geen politie-agenten en niemand verwacht van hen dat ze een dergelijke rol op zich nemen. Sterker, in veel gevallen is dat ongewenst.

» LeaseWeb grijpt zelf in bij kinderporno

AMSTERDAM (ANP) – LeaseWeb, het grootste hostingbedrijf van websites in Nederland, gaat tijdelijk zelf actie ondernemen tegen de verspreiding van kinderporno op het internet. Het bedrijf heeft deze week vijf dubieuze maar niet strafbare sites te verstaan gegeven zich terug te trekken, zegt LeaseWeb-directeur Con Zwinkels donderdag.

Het is voor het eerst dat LeaseWeb via een interne beoordelingscommissie zelfstandig sites beoordeelt en daarop actie onderneemt. Zwinkels: ‘Volgens Europese richtlijnen is dit verboden. Zonder juridische onderbouwing mogen we eigenlijk geen websites van internet halen. Feitelijk komt dit neer op internetcensuur, vergelijkbaar met landen als Birma, China en Cuba, maar wij zien ons ertoe genoodzaakt vanwege toenemende druk vanuit de media en Meldpunt Kinderporno. Het is kiezen tussen twee kwaden.’

Tot dusver deed het bedrijf, dat op zijn servers ruimte biedt aan meer dan twee miljoen websites uit binnen- en buitenland, dit in samenspraak met het Korps Landelijke Politiediensten (KLPD). Momenteel krijgt LeaseWeb zo’n twee tot drie meldingen per week van kinderporno. ‘Daarop wordt in overleg met de KLPD altijd direct actie ondernomen, maar niet alle twijfelachtige sites met afbeeldingen van kinderen kunnen door het KLPD worden aangepakt omdat het ontbreekt aan een adequate juridische basis’, aldus Zwinkels.

Eind deze maand gaat LeaseWeb om tafel met het Meldpunt Kinderporno, dat meldingen omtrent kinderpornografisch materiaal registreert. Het bedrijf beraadt zich op structurele stappen die nog verder gaan dan de maatregelen die justitie en politie momenteel nemen om kinderporno op het internet te bestrijden. Zwinkels zegt dringend behoefte te hebben aan meer informatie van het Meldpunt, ten einde maatregelen te kunnen nemen. ‘Maak inzichtelijk waar het om gaat, geef ons een lijst. Als wij niet horen wat er mis is, kunnen we ook geen actie ondernemen.’ Het huidige protocol bij het bedrijf is dat sites die evident strafbaar materiaal verspreiden door LeaseWeb zelf op zwart gezet worden. De politie wordt daarover ingelicht. Vaak gaat het echter om twijfelachtig materiaal – niet ieder plaatje of filmpje van blote kinderen, hoe smakeloos soms ook, valt binnen de strafbare categorie. In dergelijke gevallen legt LeaseWeb een en ander voor aan de specialisten van het KLPD.

‘Iedereen is het erover eens dat dit verschijnsel bestreden moet worden’, zegt Zwinkels. ‘Wij hebben er ons altijd verre van gehouden om zelf te beoordelen, dat is een taak van Justitie en het KLPD. Gezien de zwaarte van het onderwerp en de ermee gepaard gaande emoties hebben we in elk geval tijdelijk besloten dat wel te doen.’ Zwinkels wijst erop dat de definitieve oplossing gezocht moet worden in (internationaal geldende) wetgeving, die zijns inziens op dit moment hiaten vertoont. ‘Pas als minister Hirsch Ballin hierin zijn verantwoordelijkheid heeft genomen, zullen wij onze interne beoordelingscommissie binnen LeaseWeb weer kunnen ontbinden.’

Zwarte lijsten van professionele aanbieders van kinderporno zijn moeilijk actueel te houden, schreef minister Ernst Hirsch Ballin eerder deze week in een brief over cybercrime aan de Tweede Kamer. Om ongrijpbaar te blijven, wisselen de aanbieders veelvuldig van hostingprovider, wereldwijd. Volgens de bewindsman kan dit verklaren waarom bij Nederlandse hostingbedrijven sites met kinderporno terug te vinden zijn. Hirsch Ballin maakte deze week tevens bekend dat hij een aantal internetproviders bereid heeft gevonden sites met kinderporno te blokkeren aan de hand van webfilters. Tot dusver deed alleen provider UPC dat.

*bloos*

Gisteren was de uitreiking van Het Roze Lieverdje, een tweejaarlijkse prijs ingesteld door GroenLinks voor mensen die zich hebben ingezet voor seksuele diversiteit. En ik heb ‘m gewonnen :) Daar had ik eerlijk gezegd niet op gerekend, zodat ik met mijn mond vol tanden stond toen ik daarna iets mocht zeggen.

De publieksstemming had ik ook gewonnen maar met die stemming was zoveel gerommeld – geregeld ging een van de kandidaten in een enkele nacht ineens ruim honderd stemmen omhoog – dat ik daar niet al te veel waarde aan had gehecht. Bovendien was het verschil met de andere kandidaten – Krzysztof Dobrowolski-Onclin en Marjan Sax – minimaal, het ging om enkele procenten.

Uit het juryrapport:


Karin heeft zich in woord en geschrift ingezet voor homo- en andere seksualiteit, voor alle genders enz. Bovendien is zij actief (geweest), vaak ook als bestuurslid in vele homogerelateerde organisaties. Zij heeft strijd gestreden tegen de Scientology-kerk, voor emancipatie van seksuele diversiteit in de meest brede vorm: juist ook voor transgenders, voor seksfeesten. Zij is de verpersoonlijking van de bevrijding van de seksualiteit. Ook biseksualiteit is niet het vakje waarin ze zou passen. Van alle kandidaten is zij bij uitstek seksueel divers. Haar leven is te beschouwen als een continue coming out. Ook met de manier waarop zij omgaat met haar ziektes MS en kanker is zij baandoorbrekend. Zij stelt zich kwetsbaar op, laat foto’s publiceren van haar afgezette borst. Haar strijd voor privacybescherming is uniek in Nederland en sluit naadloos aan bij het gedachtegoed van GroenLinks.

Ik moest erg blozen. Er waren erg veel fotografen die maar bleven klikken, ik kreeg er een heus Oscargevoel van.

De stuiptrekkingen van een industrie

In Europa is in de eerste week van dit jaar een voorstel afgeweerd om alle internetverkeer te controleren op auteursrechtinbreuk. De week erop begon de IFPI, de wereldwijde vertegenwoordiger van de muziekindustrie, een nieuw offensief om een vergelijkbaar voorstel alsnog door te duwen.

De muziekindustrie dondert momenteel in elkaar. De verkoop van cd’s zakt in en de ene na de andere grote platenmaatschappij kondigt massa-ontslagen aan. De oorzaak? Online piraterij, beweert de muziekindustrie: niemand koopt nog een cd, iedereen kopieert muziek. Platenlabels gaan eraan tenonder, zodat de industrie zich wel tot de politiek moet wenden om in leven te kunnen blijven.

Hun verhaal is vals. Wat er in werkelijkheid gebeurt is dat zowel muzikanten als muziekliefhebbers zich van de industrie afkeren en via internet nieuwe wegen vinden om elkaar te bereiken. De muziekindustrie, die decennia achtereen uitsluitend muziek uitbracht wanneer ze alle rechten erop kreeg, ziet de ene na de andere grote artiest vertrekken: van Madonna tot Trent Reznor, ze willen geen platenmaatschappij meer die hen de wet voorschrijft en die intussen zelf het leeuwendeel van de winst opstrijkt. Steeds meer artiesten beginnen voor zichzelf en verkopen hun muziek via internet. Of ze sluiten, zoals Madonna, contracten met toerorganisators: aan optredens verdienen ze aanzienlijk meer dan aan de plaatverkoop.

De muziekindustrie werkt via een inmiddels hopeloos verouderd systeem. De distributie van muziek is fundamenteel veranderd sinds er geen drager meer nodig is en hits niet meer worden gemaakt via ouderwetse pluggers of top-40’s. Jarenlang weigerde de muziekindustrie zich te oriënteren op nieuwe modellen van distributie. En nu is het te laat. Artiesten verspreiden hun werk gratis via Myspace, worden bekend via Last FM, Sellaband en YouTube, en verkopen cd’s en losse nummers via hun eigen website en bij optredens. Zelfs op de website van MTV verschijnen lange artikelen waarin het failliet van de platenindustrie wordt aangekondigd en waarin artiesten uitleggen hoe je je rechten in eigen hand kunt houden.

Intussen klagen de platenmaatschappijen: het zijn de fans die het hebben gedaan, het is internet dat ze kapot maakt. Dat laatste klopt: maar alleen omdat de industrie jaren achtereen heeft geweigerd te snappen wat er gaande is en nieuwe technologieën hebben genegeerd. Je kunt niet meer eisen dat fans een hele cd kopen als ze alleen dat ene nummer willen, je kunt niet eisen dat fans voor elke afspeelmethode opnieuw braaf geld neerleggen, je kunt niet eisen dat artiesten in ruil voor verspreiding al hun rechten afstaan wanneer er een nieuw en makkelijk medium ontstaat waar de distributiekosten bijna nihil zijn geworden.

Wat we nu zien, is de finale kramp van de platenindustrie. Hun stuip is krachtig en hun lobby sterk. Er zijn politici die serieus luisteren naar hun plannen om alle internetverkeer aan de bron te controleren: alles wat gebruikers versturen, zou bit voor bit moeten worden gecontroleerd. Is een mogelijke auteursrechtinbreuk werkelijk een dergelijke afluisterstaat waard? Er zijn voorstellen om gebruikers die iemands auteursrecht schenden, permanent van internet af te sluiten – een draconische maatregel in een tijd waarin alles, van bellen, tv kijken en belastingaangiftes doen, via datzelfde internet loopt.

‘In het Westen maken we ons druk om landen als China, waar de staat internet censureert en controleert,’ zei een criticus deze week. Maar hier bepaalt de muziekindustrie kennelijk wat mensen wel en niet mogen.

Links:

Roken is goed voor de gezondheidszorg

[Overgenomen uit Het Parool van vandaag:]

‘Rokers goedkoper dan gezonde mensen’

Door te voorkomen dat mensen zwaarlijvig worden of gaan roken kunnen levens worden gered, maar geld levert het niet op. Dat hebben onderzoekers van het Nederlandse Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) vastgesteld. Gezonde mensen die lang leven zijn duurder dan ongezonde mensen die niet zo oud worden, zo blijkt uit het onderzoek. Doorgaans wordt aangenomen dat het voorkomen van bijvoorbeeld obesitas overheden miljoenen oplevert.

‘Het was een kleine verrassing’, zegt de leider van het onderzoek, Pieter van Baal, die als econoom aan het RIVM verbonden is. ‘Maar het is ook logisch. Als je langer leeft, kost je de gezondheidszorg meer.’

Dunne en gezonde mensen kosten de gezondheidszorg in hun volwassen leven volgens de onderzoekers dan ook meer dan dikke mensen en rokers. Van Baal en zijn collega’s brachten de medische kosten die drie groepen van duizend mensen in hun hele leven maken in kaart aan de hand van een door hen ontworpen model: een gezond levende groep (dunne niet-rokers), een groep zwaarlijvigen en een groep rokers. Het model is gebaseerd op de ziektekostencijfers en de kosten van ziektepreventie in Nederland uit 2003.

De onderzoekers stelden vast dat zwaarlijvigen in de leeftijd van 20 tot 56 de overheid het meeste geld kosten aan medische zorg. Maar omdat zowel rokers als zwaarlijvigen eerder doodgaan dan gezonde mensen, kosten zij de staat uiteindelijk minder geld.

Gezonde mensen worden gemiddeld 84 jaar, rokers 77 en dikke mensen 80. Rokers en zwaarlijvigen krijgen vaker een hartkwaal dan gezonde mensen. Kanker komt bij de drie groepen evenveel voor, als longkanker buiten beschouwing wordt gelaten. Suikerziekte komt het meest voor bij zwaarlijvigen en gezonde mensen krijgen het vaakst een beroerte. Uiteindelijk kosten dunne, gezonde mensen het meest: gerekend vanaf hun 20ste jaar 281.206 euro. De ziekte- en zorgkosten van zwaarlijvige mensen bedragen 250.185,45 euro en die van rokers 219.839 euro.

In het onderzoek, dat is betaald door het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, is geen rekening gehouden met mogelijke bijkomende kosten door roken en zwaarlijvigheid, zoals kosten door verminderde productiviteit en sociale kosten. ‘We zeggen niet dat overheden niet langer moeten proberen zwaarlijvigheid te voorkomen’, zegt Van Baal, ‘maar ze zouden dat om de juiste redenen moeten doen.’ (AP)

Rumoer rond Scientology

Het is onrustig rond Scientology. Een groep internetters heeft zich nogal boos gemaakt toen de sekte zich groot en boos maakte om een filmpje van Tom Cruise van het net af te krijgen. Het gaat om een negen minuten durend interview (‘Tom Cruise on Tom Cruise, Scientologist’) uit 2004, dat werd vertoond tijdens een bijeenkomst van de International Association of Scientologists (IAS) waarbij Cruise uit handen van David Miscavage,, de leider van Scientology, de ‘Freedom Medal of Valor’ kreeg uitgereikt. Miscavage noemde Cruise bij die gelegenheid ‘the most dedicated Scientologist in the world’.

Het filmpje is nog te zien op Gawker. Cruise ratelt, giechelt, bezweert, raakt dolenthousiast en zegt al die tijd niks, ja dat Scientology geweldig is, natuurlijk. Het is een vrij ontluisterend filmpje en persoonlijk word ik erg akelig van het holle taalgebruik, van de zelfopzweperij en van die priemende oogjes van hem.

Enfin. Scientology deed zijn best dat filmpje overal weg te krijgen en ineens was de maat kennelijk vol. er stond een collectief op dat zich ‘Anonymous’ noemde: ze organiseerden een DDoS waardoor de sites van CoS onderuit gingen (dom: als je verwijt is dat CoS critici de mond snoert, moet je CoS zelf vooral niet het woord ontnemen), lieten een intern handboek uitlekken (‘The auditor’s manual’) en organiseren nu een serie demonstraties in allerlei grote steden, waaronder Londen, Los Angelos en Amsterdam.

De Amsterdamse demonstratie is zondag 10 februari om 14:00, voor de Amsterdamse Org: Nieuwezijds Voorburgwal 116-118. Ik zal er denkelijk wel een kijkje gaan nemen. Voor wie ook wil gaan: bedenk dat Scientologen bij demonstraties wat raar gaan doen. Tegen je schreeuwen. Raar dichtbij je gaan staan. Foto’s van je maken. Misschien is het een idee om, net als bij deze demonstratie in Toronto, een carnavalsmasker te dragen. Het is immers die tijd van het jaar :)

Wat Anonymous betreft: ik heb sterk de indruk dat dit het werk is van een aantal ex-leden, en dat dat losgelaten filmpje van Cruise hun eerste actie was. Een intern handboek, een intern filmpje – spul waar je niet zo makkelijk aan komt.

Links:

Een amazoneleger tegen wil en dank

Als de chemotherapie achter de rug was, hoopte ze weer volle werkweken te maken, zei Karin Spaink in een opzienbarend interview in Opzij van september 2006. Opzienbarend vooral vanwege de foto daarbij van haar blote bovenlijf met nog maar een borst. Hoe het nu, anderhalf jaar later, met haar gaat, beschrijft zij op verzoek van de Opzij-redactie in onderstaand artikel.

Op de dag dat ik mijn laatste dosis herceptin kreeg – de allerlaatste behandeling, eenentwintig lange maanden nadat ik de diagnose borstkanker had gekregen – zat P., een kennis, naast me in de turquoise vliegtuigstoelen die het Onze Lieve Vrouwe Gasthuis in haar kankerpoli heeft staan. P. kreeg haar eerste chemo. Ook borstkanker. Een rare, nare wisseling van de wacht: ik eindigde, zij begon, alsof ze het estafettestokje van me overnam. Vanavond hoorde ik dat een andere kennis, L., die kort geleden naar de tweejaarlijkse screening was geweest, per brief bij de huisarts was gesommeerd. Op de mammografie was iets te zien dat vrijwel zeker kwaadaardig was, zei de huisarts. L. moet naar het Antoni van Leeuwenhoekziekenhuis.

‘Het lijkt wel begin jaren negentig,’ zei Chris zorgelijk over de telefoon nadat ze me het slechte nieuws van L. had verteld en over P. hadden gepraat. ‘De een na de ander krijgt het. Het houdt maar niet op. Ik ga me steeds vaker afvragen wie de volgende zal zijn.’

Ik heb datzelfde akelige gevoel: alsof er een epidemie woedt en de een na de ander onverhoeds omvalt. Anders dan aids in de jaren negentig is borstkanker geen doodvonnis, maar heftig is het wel. En aan borstkanker gaan nog steeds meer vrouwen dood dan aan enige andere kanker. In mijn kringen zijn de cijfers mogelijk erger dan in andere: de meeste vrouwen die ik ken, zijn kinderloos en lopen daardoor extra risico. En ja, driekwart van de vrouwen die borstkanker krijgen, is boven de vijftig en intussen gaat de gemiddelde leeftijd in mijn vriendinnen- en kennissenkring hard die kant op.

Eén op de acht. De meest voorkomende kanker in Nederland. 12.500 vrouwen per jaar, ruim duizend per maand, bijna vijfendertig per dag. Dat tikt aan. We vormen een borstkankerlegioen, een amazoneleger tegen wil en dank.

*

Hoe het nu is, bijna twee jaar na de diagnose? Goed. Mijn haar is terug, mijn litteken is haast onzichtbaar geworden, de kanker lijkt weg, de laatste dosis herceptin heb ik eindelijk binnen en volgende maand mag mijn onderhuidse infuus eruit.

Hoe het nu is, bijna twee jaar na de diagnose? Belazerd. Van de chemo werd ik een zombie, van de herceptin depressief en dat laatste is nog niet over. Mijn hart bonkt van anderhalf jaar zware medicijnen, mijn nagels zijn broos als knäckebröd, wondjes hebben weken nodig om te genezen, mijn neus is chronisch ontstoken. Mijn hoofd wil te weinig wat ik wil, ik ben snel moe, mijn concentratie is vaak weg. Ik was altijd al iemand van pieken en dalen, maar dit is overdreven: op een paar dagen prettig werken volgt tegenwoordig bijna standaard een week waarin er vrijwel niets uit mijn hoofd of handen komt. Waarna ik boos word op mezelf en mijn humeur inzakt. Na een week krabbel ik overeind, sla eindelijk aan het werk, verzet een berg en dan begint het circus opnieuw. Concentratie kwijt. Te moe. Geen puf. Geen hoofd. Verstand op nul.

Met dat lichaam komt het altijd wel weer goed, lijkt het, ongeacht wat het doorstaat. Zelfs mijn beeld van mijn lichaam heeft niet te lijden gehad onder die borstamputatie, terwijl ik juist daar op voorhand zo benauwd over was: in de weken voor de operatie baarde me dat het meeste zorgen. Hoe te leven met één borst, hoe me voortaan te kleden, hoe die geschrokken blikken te weerstaan, hoe me geen freak te voelen?

Het bleek simpelweg niet aan de orde te zijn. Je ziet het niet, die ontbrekende borst. Ja, als je goed kijkt. Of nee, je ziet het wel maar het doet er niet toe. Nog nooit heb ik iemand zien verbleken of wegkijken. Nog nooit heb ik me anders gekleed dan voor de operatie – behalve dan dat ik een paar beha’s heb verbouwd tot zeeroverbeha’s, met maar één cup. En ik wil wedden dat op het grote feest dat Chris en ik laatst gaven en waar ik een sexy rood niemendalletje droeg, geen enkele feestganger ook maar eventjes dacht: och hemel, dat arme mens mist een borst. Alleen toen ik kaal was trok ik meewarige of ontzette blikken.

*

Er waren maar twee rare momenten in het afgelopen jaar, fysiek gezien. Geen van beide begrijp ik helemaal.

Scène Een. Met mijn lief en een paar vvrienden an haar zit ik in het café. Een kennis van mijn lief heeft een piercing tussen haar borsten laten zetten, een metalen staafje dat als een dikke naald vertikaal door het vlees van haar decolleté steekt. Van piercings schrik ik niet maar als ze haar truitje half naar beneden trekt om de piercing en haar volle borsten te showen, word ik acuut obstinaat. Ik trek mijn eigen T-shirt strak en duw mijn colbertje aan de borstloze kant iets meer open. Ik ga schuin zitten, zodat mijn aan die kant vlakke tors zichtbaarder wordt.

Waarom wil ik haar met mijn verdwenen borst shockeren? Het was geen medelijden waar ik op uit was, maar een raar soort competitie. Alleen snap ik niet wat de inzet was. Ik ken haar niet eens. Maar als ik borsten zie, denk ik aan kanker. Is dat het?

Scene twee. Ik kom uit de douche, droog en kam mijn haar. Mijn blik valt op de spiegel. Daar sta ik, naakt, met één borst. Wat ziet dat er raar uit, denk ik, dat flapje vlees dat daar zo opgeplakt hangt. Plots realiseer ik me dat niet mijn kale helft maar mijn overgebleven borst de vreemde eend in de bijt is. Niet dat ik mijn resterende borst kwijt wil, maar hij is me nu vreemd. Mijn handicap is de norm geworden – net zoals ik eerder, met dat slechte lopen van mij, verrast kon zijn als iemand rende. Gut, dat dat kan! Handig wel, maar wezensvreemd. Niet normaal. Niet ik. Gek hoe snel je went aan je eigen afwijkingen en die als volstrekt gewoon gaat zien.

*

Nee, ik slik geen hormonen. Het zou wel moeten, gezien mijn type kanker, maar de gedachte aan nog vijf jaar therapie, bovendien alweer therapie die iets met je hoofd en je stemming doet, laat me de moed in de schoenen zakken. Bovendien geloof ik niet dat je elk risico kunt uitbannen. Mijn kans dat de kanker terugkomt, is statistisch gezien nu nog 20 procent, maar liever dan vijf jaar mind-altering drugs te gebruiken die die kans niet eens halveren (bij 12 procent van’mijn’ type komt die kanker sowieso terug, wat we ook doen of laten), trek ik mezelf ferm terug uit de handen van de medici, onder hartelijke dankzegging voor alles wat ze voor me hebben gedaan.

En ja, soms ben ik benauwd dat-ie terugkomt. Het enige antwoord is in de tussentijd een zo leuk en zinnig mogelijk leven te leiden, da’s bovendien een antwoord dat onder alle omstandigheden werkt, kanker of niet, recidief of niet.

Maar het borstkankerlegioen dat we intussen vormen, baart me zorgen. Te veel vrouwen krijgen borstkanker, het voelt als een slagveld. Ik ga me steeds vaker afvragen wie de volgende zal zijn. Vijfendertig vrouwen per dag, ruim duizend vrouwen per maand, 12.500 per jaar – het zijn er veel te veel.

Uitkoken en hergebruiken

De chirurg verdoofde me en sneed mijn oude litteken open. Hij porde en sjorde en vond mijn port-a-cath. Naast me stond een jampotje: ik had gevraagd of ik de PAC mee mocht nemen, ik wilde het ding dat twintig maanden in mijn lichaam had gezeten, nu eindelijk wel eens met eigen ogen zien.

‘Weet je hoe duur zo’n ding is?’ vroeg de chirurg. Nee, geen idee. Hij schraapte zijn keel: ‘Drieduizend euro.’ Onder het operatielaken trok ik wit weg. Het bizarre gewoel in mijn vlees – het voelde als een raar soort spasme – verbeet ik. De operatie-assistent spoelde de PAC af en deed hem in mijn jamportje, de chirurg hechtte me en klaar waren we.

Thuis heb ik de PAC uitgebreid bestudeerd. Het is een simpel geval, geen bewegende delen, geen ingewikkelde constructie. Wat plastic, wat siliconen, een slangetje van twintig centimeter. Totaal gewicht: elf gram. Totale materiaalkosten: dertig euro, ruim geschat. ‘Zodra het label ‘medisch’ eraan hangt, verdubbelt de prijs per definitie. Kwestie van monopolies en nomenclatura,’ had de chirurg gelaten gezegd.

Ik heb wat gerekend en geconverteerd: drieduizend euro is vierduizend dollar, en daar koop je vandaag de dag 4,67 ounce puur goud voor, oftewel 130 gram. Die PAC kost derhalve twaalf keer zijn eigen gewicht in goud.

Hoe komt zo’n bedrag tot stand? Research & development, zegt iedereen. Natuurlijk gaat een boel geld heen met ontwikkelingskosten, maar na een jaar of vijf heb je die investering er geheid uit, zeker met zulke verkoopprijzen. Overigens moeten we de kosten van onderzoek bepaald niet overdrijven: blijkens een uitgebreid Canadees onderzoek, genoemd in Medisch Contact van 18 januari, gaat 13,4% van de omzet van de geneesmiddelenverkoop in de VS naar onderzoek en maar liefst 24,4% van dat bedrag naar marketing. Anders gesteld: de farmaceutische sector besteedt maar liefst twee keer zoveel geld aan reclame als aan onderzoek. In Europa zullen die cijfers niet heel veel anders liggen.

Patiënten hebben baat bij een PAC, ik zal de laatste zijn om dat te betwisten. Mij scheelde het eindeloos geprik in mijn dunne aders en de PAC voorkwam pijnlijke aderontstekingen tijdens de maandenlange chemo’s. Ik was er erg blij mee en het ding heeft het verplegend personeel zonder twijfel een boel werk gescheeld. Niettemin is drieduizend euro een absurd hoog bedrag.

Ziekenhuizen krijgen de aanschaf bovendien niet volledig vergoed. Voor een PAC krijgen ze, net als voor sommige medicijnen (waaronder ook het extreem dure herceptin dat via diezelfde PAC driewekelijks mijn lichaam werd ingepompt), slechts 80% van de totale kosten terugbetaald van de verzekering.

Dat maakt sommige mensen tot erg dure patiënten voor een ziekenhuis. Uiteindelijk komt het erop neer dat je maar beter geen goede mammapoli kunt hebben: dat trekt immers maar extra patiënten aan die jou prefereren boven een minder goed bekendstaand ziekenhuis, en die patiënten komen je op budgettaire straf te staan. Ze kosten het ziekenhuis letterlijk handenvol geld. Me dunkt dat alle ideeën en theorieën over het nut van marktwerking in de zorg hier spaak lopen: goede zorg wordt duur betaald – en slechts deels vergoed.

Aanvankelijk wou ik mijn PAC na bestudering weggooien. Nu ik weet hoeveel hij het ziekenhuis heeft gekost wil ik dat eigenlijk niet meer. Misschien moeten we PACs voortaan maar uitkoken en hergebruiken.

22 januari 2008 / MC, 1 februari 2008

Internationaal onrecht

Een handvol Nederlanders hangt uitlevering aan India boven het hoofd om een website die, naar Nederlands recht, volkomen legaal is. Ze doen niets verkeerd volgens onze wetten, en toch is er een kans dat onze overheid ze oppakt en uitlevert aan een vreemde mogendheid. Inmiddels zijn de arrestatiebevelen bevroren, maar er loopt al bijna aan jaar een juridische procedure tegen ze in India om iets wat ze hier doen en wat hier mag. De kans dat ze in India worden veroordeeld, is groot.

De Stichting Schone Kleren probeert door middel van rapportages over arbeidsomstandigheden Westerse kledingfabrikanten te bewegen hun leveranciers met meer zorg te kiezen. Een van de bedrijven waarop ze hun pijlen richten is Fibre and Fabrics International (FFI) in Bangalore. FFI is al verschillende keren in aanvaring gekomen met Indiase belangengroepen, en heeft een deel daarvan monddood weten te maken. SKK publiceerde op haar website over de kwestie.

FFI daagde de SKK vervolgens voor de rechtbank te Bangalore en eist tien miljoen euro schadevergoeding. Niet alleen de SKK zelf maar ook haar provider (Antenna), en de leverancier van de internetverbinding van SKK (XS4ALL) werden in India gedaagd. De aanklacht: smaad, criminele samenzwering, xenofobie en cybercrime.

In Nederland – waar de ten laste gelegde feiten worden ‘gepleegd’ – zou FFI niet ver komen met haar klacht. We kennen vrijheid van meningsuiting, providers hoeven websites volgens de Nederlandse wet alleen te verwijderen als ze onmiskenbaar onrechtmatig zijn, en wie een adsl-verbinding levert wordt hier niet als medeplichtige aan wat ook gezien. Maar nu diezelfde mensen voor dezelfde ‘feiten’ in India zijn gedaagd, ligt hun zaak helaas anders.

Maar hoezo? Waarom zou Nederland haar eigen onderdanen überhaupt uitleveren aan vreemde mogendheden over zaken die in Nederland helemaal niet strafbaar zijn? Waarom zou Nederland haar eigen burgers willen afvoeren naar het buitenland en hen willen laten onderwerpen aan vreemd recht voor iets dat ze hier in Nederland doen?

Vooral die mogelijke uitlevering is problematisch. De enige reden waarom Nederland daartoe niet is overgegaan, is dat India het Cybercrimeverdrag niet heeft ondertekend; was dat wel het geval geweest, dan was uitlevering vrijwel onontkoombaar geweest.

Dat andere landen andere wetten en andere regels hebben: soit, dat is hun recht. In Texas mag je geen voorlichting geven over dildo’s en vibrators; in Nederland wel. In de Verenigde Arabische Emiraten mag je geen uitgebreide voorlichting geven over homoseksualiteit; hier wel. In Australië mag je op websites niet vertellen hoe je zelfmoord kunt plegen; hier wel. In Pakistan mag je geen pornografie op het web zetten; hier wel. Moet Nederland dan werkelijk burgers gaan uitleveren naar zulke landen als iemand daar bezwaar maakt en een rechtszaak begint tegen een Nederlandse website?

Als een land specifieke informatie niet wil horen of zien – op internet, op radio of tv, op cd’s, in boeken of kranten – moet het zelf maatregelen nemen om te voorkomen dat het hun land bereikt, maar zou het nooit het recht mogen hebben om mensen te dagen die legaal in eigen land zulke informatie verspreiden – laat staan dat zo’n land om hun uitlevering kan verzoeken. Wat betreft de providers: die verspreiden feitelijk helemaal niets in of naar India, ze verspreiden de website van SKK alleen in Nederland, en het zijn heus de Indiase providers die de verzoeken tot raadpleging van de SKK-website in India doorgeven.