Blogjes – Page 10 – Karin Spaink

Media, modern en oud

Facebook was natuurlijk belangrijk: de pagina ‘We are all Khaled Said’ mobiliseerde jongeren, en vanaf die pagina werd de oproep gedaan om op 25 januari te gaan demonstreren. Weblogs waren belangrijk: al jarenlang bloggen veel Egyptenaren over de politiek. Reporters Sans Frontières meldt al jarenlang dat nergens zoveel burgerjournalistiek wordt bedreven als in Egypte, maar ook: dat nergens zoveel bloggers gevangen zitten als daar. En Twitter was belangrijk: een geweldig medium om informatie snel door te geven.

Maar uiteindelijk is dit ook de revolutie waarin de televisie zich bewees. Zonder Al Jazeera was dit niet gebeurd. Wanneer ze precies begonnen met de verslaggeving van deze opstand weet ik niet; wel weet ik dat ik op 28 januari begon te kijken en sindsdien de zender niet meer heb uitgezet. Dag in, dag uit deed Al Jazeera verslag. Soms herhaalden ze stukken en ‘s nachts ging het ook wel ‘s over iets anders, maar ze hebben twee weken lang bijna fulltime aan de opstand in Egypte gewijd. Verslaggevers ter plekke vertelden wat er gebeurde, soms – voor hun eigen veiligheid – anoniem. En al die tijd waren ze de enigen die via een massamedium de Egyptenaren van minuut tot minuut vertelden wat er in hun eigen land gebeurde.

Steeds weer doken ze nieuwe deskundigen en nieuwe betrokkenen op die hun gedachten lieten gaan over de gebeurtenissen. Van de studio in Qatar schakelden ze over naar Tahrir; van Londen naar Washington; van Alexandrië weer terug naar Cairo. Hun uitzendlicentie in Egypte werd ze ontnomen, hun verslaggevers werden gearresteerd, hun apparatuur werd in beslag genomen, hun kantoor in Cairo werd kort en klein geslagen. Het maakte niet uit. Ze bleven doorgaan. Wel zag je dat al die gezichten steeds vermoeider raakten – dat het ook voor hen een enorme uitputtingsslag was.

Ze waren niet neutraal: aan allles kon je merken dat Al Jazeera dolgraag wilde dat deze revolutie zou slagen. Maar ook al hadden ze partij gekozen, ze bleven daarbinnen strikt professioneel. Zelfs zo professioneel dat toen duidelijk was dat Mubarak was gevallen en de anchorman in de studio voor het eerst naar de persoonlijke verhalen van de verslaggevers ter plekke vroeg, die dat onderwerp bleven omzeilen.

Veel mensen hebben gezegd dat wat de Eerste Golfoorlog voor CNN was, deze revolutie voor Al Jazeera is: een doorbraak als zender, een doorbraak als gerespecteerde bron. Maar wat iedereen vergeet te benoemen is wellicht veel belangrijker: Al jazeera heeft een monument opgericht voor geëngageerde journalistiek.

Al Jazeera: hats off. Jullie hebben het knap gedaan en jullie zijn een voorbeeld voor anderen geworden.

Twee Mubaraks

[Foto: demonstranten op Tahrir Square houden hun schoenen in de lucht tijdens Mubaraks speecht. Bron: NRC Next beeldblog.]

Mubarak heeft gisteravond een deel van de macht aan zijn vice-president overgedragen. Het probleem is niet zozeer dat-ie er niet bij vertelde welk deel, maar veeleer dat niemand Suleiman überhaupt als oplossing zag. (Behalve Amerika dan, die helaas weer achter de verkeerde man aanloopt.) Suleiman is een vertrouweling van Mubarak, en hij staat al jarenlang aan het hoofd van de inlichtingendiensten en is in die hoedanigheid verantwoordelijk voor het martelen van honderden, zo niet duizenden Egyptenaren. In de woorden van iemand op Twitter: ‘Nu hebben we twee Mubaraks!’

Omar Suleiman – Mubarak II – hield daarna ook een toespraak, die erop neer kwam dat iedereen nu maar naar huis moest. Hij lardeerde zijn toespraak opnieuw met dreigementen. Overal proefde je dat-ie van plan was om maatregelen te gaan nemen.

Met zijn speech heeft Mubarak het leger in z’n hemd gezet. Het rommelde de hele dag, er was overleg links en overleg rechts, en na een van die bijeenkomsten meldde een hoge legerofficier publiekelijk dat Mubarak het leger had laten weten dat ‘alle wensen van de demonstranten zullen worden ingewilligd.’ Die belofte deed Mubarak niet gestand, en zijn leugen aan hun adres zal het leger hem niet in dank afnemen.

De demonstranten gaan niet weg. Het is nu vrijdag, een heilige dag. Elke vrijdag sinds 25 januari werden de masssa’s op straat alleen maar groter, en dat zal vandaag ook gebeuren. Temeer daar gisteren esowieso en nationale staking voor vandaag was afgekondigd, en na Mubaraks teleurstellende, bevoogdende speech is niemand van plan naar huis te gaan.

Sommige mensen zijn bang voor een burgeroorlog: een waarbij het leger zich tegen Mubarak / Suleiman keert en Mubarak / Suleiman de politie, de Republiekeinse garde en de harafeesh inzetten. Dan wordt het land gesloopt….

Een paar reacties van Twitter:

@ElBaradei – El Baradei: Egypt will explode. Army must save country now.
@RawyaRageh – Rawya Rageh: Many now wondering — how come the military made the statement that it’s standing by protesters, then this speech by Mubarak? #Jan25
@MohammedY – Mohammed Yahia: I have seen #Mubarak single-handedly let down 1 million ppl right in front of my eyes. I will not forgive for that #Jan25
(Ik weet niet meer wie – dus parafraserend) Ouderen zeggen dat we nu voorzichtig moeten zijn. Maar als zij het inderdaad beter weten, hadden we nu niet met dit regime gezeten.
We are all Khaled Said: [Tegen het leger:] Are you protecting the people, or protecting (Mubarak) the dog?!

Overzicht

Na Wael Ghonims interview op Dream TV hebben veel nieuwe demonstranten zich aangesloten: dinsdag en woendsdag werd het steeds drukker op Tahrir Square. Inmiddels sluiten ook de vakbonden zich aan bij de opstand, en wordt er door veel mensen gestaakt. Sinds dinsdagavond is er bovendien een sit-in bij het Egyptische parlement. Wat iedereen vreesde die de opstand een warm hart toedraagt, namelijk dat het protest zuiver door een uitputtingsslag langzaam zou wegzakken, gebeurt niet. Integendeel zelfs :)

Voor iedereen die snel wil zien wat de stand van zaken is, is de live blog van The Guardian het handigste hulpmiddel: zodra er iets belangrijks valt te melden, wordt de blog bijgewerkt. Hier is het overzicht van hun Egypt live blogs:

vrijdag 11 februari en vrijdag 11 feb, deel 2: Mubarak is weg
donderdag 10 februari en deel 2: Mubarak blijft
woensdag 9 februari
dinsdag 8 februari deel 1 en deel 2
maandag 7 februari
zondag 6 februari
zaterdag 5 februari
vrijdag 4 februari
donderdag 3 februari
woensdag 2 februari
dinsdag 1 februari
maandag 31 januari
zondag 30 januari
zaterdag 29 januari
vrijdag 28 januari

Wael Ghonim

Wael Ghonim is een jonge Egyptenaar die voor Google werkt. Hij blijkt de beheerder te zijn van de Facebookgroep ‘We are all Khaled Said’ (hier is hun Engelstalige zusterpagina). Deze Faceboekgroep eert de nagedachtenis van Khaled Said, die in juli 2010 twee politie-agenten filmde terwijl ze de drugs verdeelden die ze zojuist in beslag hadden genomen. Khaled werd daarna op straat doodgeslagen door twee agenten. De Facebookgroep is een belangrijke motor voor het Egyptische verzet geworden. (Meer over Khaled Said kun je hier vinden – maar pas op, daar zitten erg akelige beelden bij. )

Op 27 januari, een dag nadat het protest in Egypte losbarstte, werd Wael vastgepakt door vier mannen en in een auto gestopt: een kidnapping op klaarlichte dag. Al die tijd heeft hij in detentie gezeten, geblinddoekt, en is hij verhoord. Pas gisteren (maandag 7 februari) werd hij vrijgelaten. Diezelfde avond werd hij geïnterviewd op de Egyptische zender Dream TV. ZIjn interviewer: een vrouw die tijdens de protesten ontslag heeft genomen bij de StaatsTV, omdat ze niets over de opstand mocht rapporteren.

Waed vertelt in dat interview over zijn dromen, zijn angsten en zijn redenen voor protest. Als de interviewster hem beelden laat zien van de mensen die deafgelopen dagen zijn doodgeschoten, stapt Wael huilend uit beeld.

Het is een buitengewoon aangrijped interview. De originele versie – uiteraard in het Arabisch – staat hier (deel 1, 15 minuten; deel 2, bijna 3 minuten). Vooral het tweede deel is hartverscheurend. The Guardian en Al Jazeera live blog hebben vertalingen gepubliceerd. Daaruit citeer ik:

Update: inmidels zijn er vertaalde versies van het interview: deel 1, deel 2 en deel 3.

I am not a hero. I was only used the keyboard, the real heroes are the ones on the ground. Those I can’t name. This is the season where people use the word traitor against each other. I wasn’t abused, I was jailed, kidnapped. I met some really intellectual people in jail, they actually thought that we were traitors, working for others. “If I was a traitor I would have stayed by the swimming pool in my house in the UAE.

‘What are called the ‘Facebook youth’ went out in their tens of thousands on January 25th, talk to them. This is the era where people who have good intentions are considered traitors. [..]

I am proud of what I did. This is not the time to settle scores. Although I have people I want to settle scores with myself. This is not the time to split the pie and enforce ideologies. The secret to the success of the facebook page was use of surveys.

I met with the Minister of Interior today. He was sat like any other citizen. He spoke to me like an equal. I respected that. The youth on the streets made Dr Hossam Badrawi [General Secretary of NDP] drive me to my house today. They transfered me to state security, it’s a kidnapping. On Thursday night, at 1am I was with a friend, a colleague from work. I was taking a taxi, suddenly four people surrounded the car, I yelled “Help me, Help me” I was blindfolded then taken away. I will say this as it is: nothing justifies kidnapping, you can arrest me by the law, I am not a drug dealer or terrorist.

Inside I met people who loved Egypt [State Security people] but their methods & mine are not the same. I pay these guys salaries from my taxes, I have the right to ask the ministers where my money is going, this is our country. I believe that if things get better those (good state security people he met) will serve Egypt well. Don’t stand in our way, we are going to serve Egypt. I saw a film director get slapped, they told him ‘You will die here.’ Why? [..]

I was the admin of the page but others paid for it. We are dreamers [says it in English]. There was no Muslim Brotherhood presence in organising these protests, it was all spontaneous, voluntary. Even when the Muslim Brotherhood decided to take part it was their choice to do so. This belongs to Egyptian youth.

Please everyone, enough rumours. Enough.

I told the Interior Minister – I was upset – I told him I will go in the car with Hossam Badrawi but without an NDP logo. I told them we don’t want any NDP logo on the streets. I cried when I heard that there are people who died, officers and protesters, this is my country. [..]

I can’t claim I know what happened when I was inside. I didn’t know anything until one day before I left. The interrogators wanted to know if outsiders were involved. I convinced them this was a purely Egyptian movement. The treatment was very good, they knew I was a good Egyptian. I was blindfolded for 12 days, I didn’t see their faces. They wanted details, information. ‘Are the people who planned this outsiders?’ We didn’t do anything wrong, this was an appeal.

Demo dam

Vandaag, zaterdag 5 februari, van 16:00 tot 17:00, is er op de Dam in Amsterdam een demonstratie voor Egypte. De organisatie is in handen van de Nederlandse tak van de Egyptische 6 Aprilbeweging en de SP. De 6 aprilbeweging, begonen in 2008, pleit voor beëindiging van de jarenlange noodtoestand in Egypte; voor persvrijheid; voor onafhankelijke rechters, voor vrije verkiezingen, met buitenlandse waarnemers en voor een nieuwe grondwet. Mohamed El Baradei is een van de meest vooraanstaande leden van de 6 Aprilbeweging.

Kom ook! Want hoewel ik niet geloof dat het in the grand scheme of things ook maar ene zak uitmaakt of wij daar nu staat of niet, is het voor het moraal van de demonstranten in Egypte buitengewoon goed om te weten dat overal ter wereld mensen hun moed prijzen en hun doelen ondersteunen – dat we met hen meeleven, al is het van ver.

Vandaar ook dat het me een eer is dat ik straks tijdens die manifestatie mag spreken.

Departure day?

Mubaraks huurlingen zijn gisteren doorgegaan met aanvallen op de demonstranten; er zijn doden, en honderden gewonden. Het leger duwde de huurlingen soms wat weg maar heeft nog steeds niet echt ingegrepen. Tahrir Square is desondanks nog steeds in handen van de democraten. Zij hebben vandaag tot D-Day benoemd: The day of departure, de dag van Mubaraks vertrek. Tahrir Square loopt opnieuw vol.

Gisteren zijn minstens 24 buitenlandse journalisten in Egypte aangehouden (en daarna meestal weer vrijgelaten, na veel gedreig en inbeslagname van hun apparatuur). En minstens 21 andere journalisten zijn door Mubaraks huurlingen aangevallen en gewond geraakt, waarvan sommigen ernstig. Veel journalisten zijn inmiddels het land uitgezet. (Update: een Egyptische journalist is inmiddels overleden, een Zweede journalist ligt nog in het ziekenhuis.)

Amerika’s taalgebruik wordt stelliger. The New York Times meldde vannacht dat de VS onderhandelt over Mubaraks vertrek, en dan Omar Suleiman als vervanger ziet. Suleiman? De man die duizenden Egyptenaren heeft laten martelen? De man die aan het hoofd van het rendition programma stond? (Rendition: de VS die gevangenen naar het buitenland overbracht om ze daar te martelen, in de hoop bekentenissen los te peuteren. De VS deed dat ‘s buitenlands om zodoende hun eigen wetgeving te kunnen ontduiken.) Lees hier, hier, en hier.

Kleine woordenlijst

Hieronder een paar Arabische woorden die nu vaak voorkomen in interviews, stukjes en tweets. Ben je op andere relevante woorden gestoten? Post ze hieronder!

baatel – invalid, void (zonder steun)
baltigiyya – knokploegen
bileidy / bilaady – mijn land, mijn vaderland
erhal / irhal – ga weg, vertrek
harafeesh – huurlingen, thugs
el Masr / al Misr- Egypte
harriya – vrijheid
kifaya / kefaya – genoeg
shabab – jongeren
tahrir – bevrijding
yasqut – weg met

Misr horreya, Hosni barra! – “Egypt is free, Hosni is out!

Instant opstand?

Er zijn nogal wat mensen hier die denken dat de opstand in Egypte het gevolg is van die in Tunesië. Maar het rommelt al jaren in Egypte. Wat er nu gebeurt komt niet door Tunesië, hooguit gaven de gebeurtenisssen daar ineens hoop dat een revolutie eindelijk succes kon hebben.

Uit een artikel van Hassnae Bouazza in Vrij Nederland, 2 februari 2011:

Ze weten al jaren wat ze ontberen en hoe het ook anders zou kunnen. De Arabische wereld is namelijk al veel langer in verandering, voor een groot deel dankzij de satellietzenders. U kent ze wel, de zenders die ontvangen worden in al die huishoudens met die foeilelijke schotels die ons straatbeeld zo aantasten. [..]

Mensen die uit eigen land verbannen waren, konden elders terecht en van daaruit hun kritiek voortzetten. Al Jazeera sloeg hard in. Die wereld werd opeens veel groter. De ogen van mensen gingen open. Ze zagen hoe het ook kon. Wat er nog meer mogelijk was. Hoe mondiger ze werden, hoe harder de overheid het propaganda-gaspedaal intrapte. [..]

Mubarak blijft het rekken, en dus zie je op de Egyptische staatstelevisie steeds hetzelfde shot van een rustig Caïro vergezeld van steunbetuigingen van prominenten of van de nieuw aangetreden regering, terwijl de andere zenders de betogingen en de gewonden tonen. Mensen kunnen braaf naar de staatstelevisie blijven kijken, zappen naar een andere zender (Al Jazeera en Al Arabiya zijn niet de enige die er verslag van doen), of gewoon uit het raam kijken.

Vorig jaar juni werd Khaled Said op klaarlichte dag doodgeschopt door agenten die hij had gefilmd terwijl ze de opbrengst van een drugsvangst verdeelden. Sindsdien is het onrustig in Egypte, met wekelijkse demonstraties tegen het regime. Toen al is Mohammed el-Baradei erbij betrokken geraakt en kwam hij in zicht als alternatief voor Mubarak. In 2004 verenigden intellectuelen zich in Kifayah (Genoeg), een organisatie die strijdt tegen de eindeloze hegemonie van Mubarak. Deze revolutie heeft dus genoeg tijd gehad om te gisten. In alle landen waar het nu borrelt. Televisie en internet hebben daarbij een belangrijke rol gespeeld om mensen te informeren en mobiliseren. En ze zijn een ideale uitlaatklep. [..]

Sinds 6 april 2008 is er een campagne gaande voor politieke hervorming. El Baradei organiseerde toen een petitie met punten als vrije verkiezingen, vrije pers, grondwetsherziening, etc. De Muslim Brotherhood – ja, dezelfde groep waarvan we hier in het westen denken dat ze fundi’s zijn – hebben tienduizenden handtekeningen voor die petitie binengehaald.

Wat we sinds gisteren zien – pro-Mubarak facties die de demonstranten aanvallen – is ook een oud fenomeen. Bij verkiezingen en demonstraties worden mensen ingehuurd om democraten aan te vallen. Ze krijgen daarvoor 50 tot 100 LE per dag. Ook zitten er onder de zg. ‘thugs’ veel politie-agenten. (Ook gisteren zijn er veel politiebadges gevonden bij de opgepakte thugs.) Met andere woorden: het regime organiseert aanvallen op haar eigen volk. Voor een uitleg van deze ‘harafeesh’, zie dit artikel in The Economist.

The Daily Show, NL

Vanavond ben ik te gast bij The Daily Show, Nederlandse Editie. De uitzending is om 22:30 op ComedyCentral. Het onderwerp: privacy.

Driedubbel leuk: ik ben dol op de Amerikaanse Daily Show, ik vind het dapper dat Jan Jaap van der Wal het aandurft een Nederlandse versie ervan te maken, en ik ben de allereerste gast ever van het programma :)

De uitzending is inmiddels online gezet.

Een miljoen mensen

Het is hier rond vijf uur ‘s nachts. Over een paar uur – negen uur Egyptische tijd, da’s tien uur hier – begint vanaf Tahrir Square de grote mars van de opstand. Hij is de ‘Million Men March’ gedoopt, wat lekker allitereert maar niettemin doodzonde is, want die benaming doet onrecht aan alle vrouwen daar die even hard protesteren als de mannen.

De mars gaat naar het presidentiële paleis, ten noorden van Tahrir Square. Mubarak probeert de mars uit alle macht te voorkomen: het mobiele netwerk is uit de lucht, evenals internet; de weg naar het paleis is versperd met tanks; er rijdt geen enkele trein meer naar Cairo. Maar zoals iemand opmerkte: Mubarak vergeet dat er alleen al in Cairo 22 miljoen mensen wonen. Dat miljoen mensen is er straks, daar is geen twijfel over mogelijk. Het leger heeft aangekondigd niet in te grijpen en de demonstranten met rust te zullen laten. Maar de politie is minder democratisch gezind, evenals Mubaraks Revolutionaire Garde.

Mubarak is inmiddels zo in het nauw gebracht dat hij (na dertig jaar) een vice-president heeft benoemd: Omar Suleiman. Die kondigde maandag aan dat hij binnenkort een ‘open’ gesprek met de oppositie wilde voeren. Oh en al die klachten over fraude bij de vorige verkiezingen? Daar zouden ze ook nog eens naar kijken. Heus. Erewoord!

Far too little, far too late. Egypte wil Mubarak hartgrondig kwijt. Egypte wil vrije verkiezingen en een nieuwe grondwet. Egypte wil burgerrechten, vrijheid van meningsuiting en een vrije pers. Egypte wil geen corrupte politie meer, geen kabinetten die bestaan uit zichzelf verrijkende zakenlui.

Mubarak is allang gevallen al doet hij van niet. De enige twee resterende vragen zijn: hoeveel bloed moet er vergoten worden voor hij vertrekt, en: wanneer gaat het westen eindelijk de oppositie openlijk steunen? Maar wat het westen en haar steun betreft, vrees ik dat dit inmiddels geldt: Far too little, and far too late.

El Masr: mijn hart is bij je. Straks, over drie uur. Straks, over drie weken, over drie maanden, over drie jaar. Houd moed. Wees dapper. En heb geluk.