Kitsch van de bovenste plank

still uit de filmTwee van de meest prestigieuze Oscars, die voor de beste film en de beste regie, gingen afgelopen weekend naar The Shape of Water. Onverwacht was dat niet: de film werd allerwegen geroemd. Nu is-ie werkelijk beeldschoon gemaakt, maar mens, wat verveelde ik me toen ik ’m zag.

De film grossiert in bordkartonnen karakters. Het team aan de goede kant bestaat uit een collectie mensen-die-het-ook-niet-makkelijk-hebben. Een homofiele, uitgerangeerde kunstenaar, die alleen soelaas vindt in musicals, zijn katten, en de vriendschap van zijn gehandicapte buurmeisje. Het buurmeisje zelf, dat niet praten kan maar welgemoed voor iedereen zorgt, terwijl ze vergeefs hunkert naar liefde en een kutbaantje als schoonmaakster heeft. Haar zwarte collega, die een minkukel als man heeft en optreedt als tolk voor het stomme meisje, omdat toch íemand de kijker duidelijk moet maken wat onze hoofdpersoon te zeggen heeft. De uitbater van een bioscoop die permanent failliet dreigt te gaan, maar intussen wel mooie klassiekers aan de zeldzame fijnproever opdist.

Het team aan de slechte kant: de inlichtingendiensten en het militair-industrieel complex, tezamen de status quo representerend, gepersonifieerd door iemand die niet alleen met zichtbaar genoegen martelt, maar in zijn lunchpauzes achteloos seksueel wangedrag begaat.

Het is alsof je De kleine zeemeermin en Het meisje met de zwavelstokjes kruist met Het boek Job.

De hele machinerie komt in beweging door een buitenstaander: in het militaire lab waar ons stommetje werkt, wordt een viswezen gevangen gehouden. Zij is de enige die hem niet vreest – outcasts onder elkaar, immers – en na anderhalve poging tot moeizaam contact zwijmelen de twee al diep in elkaars ogen. ‘Hij kan óók niet praten,’ verzucht ze gebarentalend tegen haar buurman, ‘voor hem ben ik niet afwijkend.’

Het is kitsch van de bovenste plank. De verschoppelingen die vanzelfsprekend samenspannen om een van hen te bevrijden, en zo – dat snapt de goede verstaander natuurlijk metéén – uiteindelijk ook zichzelf en elkaar. De anonieme macht die het onderspit delft zodra de onderliggers de handen ineen slaan.

Onderwijl moest ik steeds denken: waarom leert de visman wel haar gebaren, maar zij nooit zijn gorgeltaal? Waarom wordt van de norm afwijken in deze film consequent gelijkgesteld aan verlies, verdriet, armoe en ontbering, en vinden deze mensen uitsluitend soelaas bij elkaar? Waarom is hun enige vrijmakende perspectief de dood, of de vlucht?

Bovendien: als je een intrigerende film wilt maken over de last van het ‘anders’ zijn – iets waar deze film wijd en zijd om geroemd is – zijn er heden ten dage toch werkelijk interessanter perspectieven te bedenken dan die van een door een anonieme macht gevangen gezette vissengod?

Wat The Shape of Water doet, is weinig anders dan de terechte honger naar andere beelden en andere verhalen stillen met oude sprookjes.

Author: Spaink

beheerder / moderator

13 thoughts on “Kitsch van de bovenste plank”

  1. Hi Karin

    Dank voor je stuk over The Shape of Water.
    Nu was ik al niet van plan deze te gaan kijken maar vond er weer een herbevestiging in van de nepwereld rond Hollywood en de Oscars.

    Groet
    Peter van Dinther

  2. Ik lag dubbel en wat een paar pracht klappen richting Hollywood en de eeuwige behoeften van het kijkerspubliek ook. Snel, met met vrolijkheid, gedeeld op mijn FB-page. Dank.. mijn dag is gemaakt

  3. Ha ik schaar Karin niet onder de doorsnee criticasters, maar 9 van de 10 keer als ik negatieve kritiek hoor over een film ? Dan denk ik al snel : Hey dan zou hij best wel eens leuk kunnen zijn :)

  4. Karin, ik ga die film zeker kijken, zo gauw als het kan. Benieuwd wat ik er zelf van vind. Ik ga hier niet zomaar oordelen zonder het gezien te hebben. Je harde tong over die onterechte Oscars ??

  5. Heb de trailer gezien, lijkt me een heerlijke film, Karin? :) heeft iemand wel eens tegen je gezegt dat je ook een film door de ogen van een kind kan kijken ? :) Een kind kent nog geen clichees :)

  6. Karin, je hebt altijd van die interessante stukken. Waarom dan nu ineens over een stompzinnige film? Midden in de boekenweek, terwijl de film het boek toch al bedreigt?

  7. Nou, ik vind het in het algemeen prachtig film, uiteraard de beste film, maar beste regie oké. Karin, hoe kon je vervelen toen je hem zag? Want je weet precies te beschrijven over die film, hoe kon je toch vervelen ;)
    In 1977 was ik met mijn moeder naar de bioscoop “Mars”, ze viel in slaap omdat de scheiding boven haar hoofd hing. Na het afloop vroeg ze waarover het ging. Ze verveelde zich behoorlijk. Hahaha.

    Alleen shit hoe “minderheidsgroep mensen” altijd in lage functie moeten gespeeld worden. Die dove actrice is toevallig wel de horende die bijna goed kon acteren als dove maar met minder mimiek helaas. Doven hebben heel sterke mimiek, zo’n karakters, zogenaamde moedertaal als gebaartaal. Maar OOOwww, Indianen kennen ook gebaren, terwijl ze horenden zijn, toch of niet? Wat is de moedertaal? Je bent geboren met aangeleerde taalspreken en doven ook aangeleerde gebaartalen toch, wat is de moedertaal eigenlijk? Men ( doven ) zeiden al : Nou moedertaal is een soort diepgewortelde taal die je vanzelfsprekend taal maakt of je gebaartaalt of spreekt. Ik ben doof geboren en sprak al vrij taal, mijn eerste woord: Bal in plaats van Mama en Papa, grappig. Hoe kon je leren spreken? Ik kon lezen, spreken, vrij goed ook maar monotoon blijft wel, gelukkig hoe je ouder wordt, hoe minder het bijna niet meer klinkt. Ach maak dat uit, als het maar verstaanbaar is. Herinner me nog toen ik je zag, Karin , heeeel lang geleden bij vrouwenhuis of COC avond, je zat nog op de rolstoel, en ik sprak je nog even van : Hoi Karin, ik ben Judith. Opeens sprak je ontzettend snel met je volle grijns en ik vroeg: Oo wacht even, je praat wel iets te snel, want ik ben doof. Je zat wel even stil en dacht vast: Wat moet ik nou zeggen? Opeens werd ik door die k**wijf getrokken en ze zei dat ik niet met jou mocht praten, waarschuwde me dat je gevaarlijk was. Ik was stomverbaasd. En zei niets, je reed weg. Dan was het dan. Kijk hoe het dan met doven omgaat, valt niet mee he? Zo gaat het eenmaal met horenden en doven die altijd met kortstondige contact hebben en bijv als iemand die zei: OOO wat leuke gebaartaal, ik wil het leren. Ik zei: En dan? Kom dan in dovenwereld….dan trokken hun ogen heel erg scheel. Ik ken 2 vrouwen uit Amsterdam die ook zeiden: OOOO leuk! Nog geen paar maanden later was het al klaar met doven contact. Wegwezen. Ooit kwam Paul de Leeuw ook voor gebarencursus, na vierde avond zei hij zo hyper: Sorry ik moet weg! Hij kwam nooit meer terug en op het toneelstuk kwam hij wel heel erg bespottelijk over doven alsof hij doven dom vond. Heel erg, de vorm van discriminatie ging hem alles voor, wat een grootheidswaazin was hij dat!

    Over de film vind ik het best wel apart, beetje zielig, sprookjesachtig ja, maar zeker heel mooi gemaakt, wel mooie verhaal, anders is altijd leuker !!! Wat wil je nog beter hebben? Harry Potter? Pirates of the Caribbean? Peter Pan? Chocolade fabriek of zo ? Jezus, die verrekte klote mannenfilms die zo lelijk heeft gemaakt.

    Als je je verveelt, Karin, ga dan naar Misdaadfilms, thrillerfilms en of bloedstollende horrorfilms die je lekker wakker houdt, haha ( heb zelf oer-hekel aan horror ).

  8. Ondanks dat ze in VS haar als doofstomme beschouwden, grote foute boel.

    Als je doof bent, dan ben je doof. Als je horende en niet kan spreken wil niet zeggen dat ze doofstomme is. Rare woordenschat. Niet doof maar stomme…nou, wat is nou erger? Jezus mina! Non verbale hoofdpersoon had betere moeten noemen.

Leave a Reply to Fred Cancel reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Hou me per e-mail op de hoogte van nieuwe reacties op dit artikel.
      (U kunt zich hier abonneren zonder zelf te hoeven reageren.)

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.