Wie goed doet

Autistische mensen zijn slecht in sociaal gedrag. Ze herkennen vaak gezichtsuitdrukkingen niet en kunnen die niet duiden. Dat lijkt te komen door het ontbreken van ‘spiegelneuronen’. Wanneer je iemand ziet lachen, spiegelen je eigen hersenen die activiteit en worden ze geactiveerd alsof jijzelf lacht. Zien lachen doet lachen, inderdaad. Niet alleen begrijpen we daardoor die ander, ook ontwikkelen we zo empathie. We voelen letterlijk met anderen mee.

Dat mechanisme is stuk bij autisme dacht men, maar Nederlandse onderzoekers toonden recent anders aan. Bij autistische mensen komt het sociaal vermogen laat op gang, maar ontwikkelt zich veel langer dan gewoonlijk: tot ver na hun veertigste. Naarmate autistische mensen ouder worden, blijkt hun empatisch vermogen te stijgen, terwijl dat bij ‘normale’ mensen juist afneemt wanneer ze ouder worden.

De groep beval daarom aan: veel spiegelen. ‘Een normaal kind merkt al snel dat iemand gaat lachen als hij lacht. Maar doordat autistische kinderen niet op zoek gaan naar contact, gebeurt dat bij hen veel minder snel. Door het kind vaak te imiteren, kun je zijn hersenen wellicht stimuleren dat verband wel te leggen.’ (De Volkskrant, 3 mei 2011.)

Wat een mooie theorie. Temeer daar hij prachtig aansluit bij de belangrijkste ontdekking in de evolutie van samenwerking. Daar is uitgezocht welk gedrag de beste kansen biedt voor succes en overleving. Hoe houd je een afspraak of verdrag bestendig? Als verraad een optie is, moet je dan zorgen dat jij daarmee eerder bent, voordat de ander jou verraadt? Moet wantrouwen je basis zijn, of moet je uitgaan van het goede in je tegenstanders? Wie al te argwanend is en nooit een handreiking doet, zaait alleen meer wantrouwen, zo blijkt; wie uitsluitend vol vertrouwen blijft opereren, wordt onder de voet gelopen.

De beste strategie, zo leerde de computerexpert Anatol Rapoport ons in 1980, is tit for tat: vriendelijk zijn en met gelijke munt betalen. Spiegelen dus. De strategie in het kort: altijd uitgaan van samenwerking; zodra de ander je een loer draait, zonder pardon terugslaan; meteen daarna vergevingsgezind zijn en positief doorgaan. Dat bleek voor alle partijen het meest succesvol en leverde het meest stabiele sociale resultaat op.

Wie sociaal gedrag wil promoten, dient zelf redelijk en open zijn. Weer een reden waarom het wantrouwen waarmee de overheid haar burgers bejegent niet verstandig is, noch de argwaan die Wilders tentoonspreidt.

Immers, imitatie kent geen moraal. Maar wel spiegelneuronen.

Author: Spaink

beheerder / moderator

60 thoughts on “Wie goed doet”

  1. Ik heb nog steeds mijn twijfels over de conclusies die uit die bevindingen getrokken worden, qua causaliteit. Het lijkt me niet zozeer onjuist, als wel incompleet.

    Karin, leuke woordspeling in je tweet :) maar de overheid is autistisch omdat ze zo wil zijn, niet omdat het niet anders kan. De overheid, het zielloze super-organisme, daar is geen land mee te bezeilen. Pun unintended. Gelukkig zijn de individuen waar ze uit bestaat wel mensen, en daar zitten ook goeien tussen.

    Is dit niet waar ook uitdrukkingen zoals “Wie goed doet, goed ontmoet” en “Zo de waard is vertrouwt hij zijn gasten” vandaan komen? Om van hints in bepaalde oude boeken nog te zwijgen.

  2. Toelichting op 1) 1e alinea:

    ´Verbetering sociale vaardigheden want toename spiegelneuronen´ klinkt als eenrichtingsverkeer, waar m.i. het veel logischer is als het twee-richtingsverkeer zou zijn.

  3. Interessant en mooi, hoe door de nieuwste scan-mogelijkheden steeds meer bekend kan/zal worden over de werking van ons brein.

    Nu maar hopen, dat al die nieuwe inzichten niet misbruikt gaan worden…
    Ohjee… m’n spiegelneuronen. ;-)

  4. Het NOS Journaal van gisteravond meldde, dat de gehele Nederlandse jeugd, alle jongeren althans 94% daarvan, streng en star autisitisch is geworden.

    Zij gamen.

    Meer dan 7 tot 8 uur van iedere dag.

    Het hele jaar door.

    Het wordt echter niet als gevaarlijk of ongunstig gezien.

  5. Appels en peren juzo.

    Gamen (in groepsverband) is een mooi en verrassend sociaal fenomeen. Ouderwetse verslavingen in een modern jasje, ook interessant. Maar beide onderwerpen hebben geen direct verband met autistisch zijn of worden, zo werken ontwikkelingsstoornissen niet.

    Insert token to continue… ;)

  6. Daar gaat het bericht in het nieuws wel over.

    Kom op juzo, you can do better! Try again.

  7. Karin: het empathische is trouwens andersom van hoe je het beschrijft (jouw omschrijving past beter bij ‘normale’ mensen).

    “Lachen doet zien lachen” = dingen waarvan ik zelf al weet hoe het voelt, die ken ik, en herken ik. Dingen die ik nog niet ken ga ik miss-matchen.

    You grok?

  8. Het bericht in het nieuws gaat uitdrukkelijk niet over gamen in groepsverband. Dat wordt dan ook in verhouding door de jeugd niet gedaan. We gaan niet van ‘t goede pad afwijken in de discussietechniek.

    Gamen is de meest allerwegen aangemoedigde onbestreden asociale ontwikkelingsstoornis en het meest persoonlijke privé geindividualiseerd determinerend autistisch gedrag bij de hedendaagse jeugd dat er bestaat. Dat had als zodanig vermeld moeten kunnen worden in de column.

    Discussie gesloten.

  9. Niet jokken. Het ging over online gamen; online in deze context betekent: met andere mensen.

    Gamen is overigens socialer dan je lijkt te denken. Met vrienden een avondje op Guitar Hero plingelen is gewoon een minder saaie versie van ganzebord. Online gaming, zolang het niet voor ziekelijk escapisme dient, kan over het algemeen geen kwaad.

    Autistisch is overigens niet synoniem met asociaal.

  10. Niet raar doen: online gamen betekent niet per definitie met andere mensen.

    Het bericht (ook op RTL4) ging uitsluitend over privé particulier gepersonifieerd individualistisch autistisch massaal asociaal gamen.

    Met een uiterst hoge verslavingswaarde, en precies gefinieerd in het tijdvak van de persoonlijkheids-ontwikkeling.

    Daarover ging het bericht uitsluitend en alleen.

    Discussie gesloten.

  11. Autisme is een hardware-foutje.
    Autistisch gedrag is een gevolg daarvan.
    Gedrag dat op autisch gedrag lijkt, zonder dát hardware-foutje, komt ergens anders door.

  12. Uit het commentaar van de onderzoeker blijkt duidelijk dat het om de sociale interactie ging. Daarbij: online kan in die context niets anders betekenen dan ‘multiplayer’. Als het solo-gamen betrof, was het woord ‘online’ niet nodig.

    Persoonlijkheids-‘ontwikkeling’ die scheef loopt noem je persoonlijkheidsstoornissen, niet ontwikkelingsstoornissen.

    Gamen kan verslavend zijn, maar gamen is (in eerste instantie) niet het probleem; wie ziekelijk veel bier drinkt noem je ook geen bier-verslaafde maar een alcoholist. En met uitzondering van verslavingen die je overvallen, is het een tot uiting komen van een ander onderliggend issue. Zoals iedere verslaving, veroorzaakt de verslaving zelf ook nog weer bepaalde moeilijkheden, maar bluh dat kan iedereen die dit leest zelf wel bedenken.

    Ik moet er vandoor. Adios!

  13. Juzo orakelt:

    “Gamen is de meest allerwegen aangemoedigde onbestreden asociale ontwikkelingsstoornis en het meest persoonlijke privé geïndividualiseerd determinerend autistisch gedrag bij de hedendaagse jeugd dat er bestaat. Dat had als zodanig vermeld moeten kunnen worden in de column.

    Discussie gesloten”.

    Lees dit nog eens door Juzo… Over asociaal gesproken…

  14. Juzo,

    Je schijnt alleen te kunnen denken in uitersten. En hoewel je vaak best interessante ideeën hebt, ben je absoluut niet in staat je gedachten op een duidelijke en kernachtige manier te verwoorden.
    Een ontwikkelingsstoornis, of toch een persoonlijkheidsstoornis?

  15. Of online gamen sociaal is of niet hangt maar net af van het spel en op welke wijze je het beoefent.

    Ik besteed veel tijd aan online Diplomacy, dat spel bestaat bijna volledig uit onderhandelen. Als je niet goed kunt formuleren word je niet eens serieus genomen. Verder speel ik Go op een Japanse server, waarbij contact met medespelers vaak nauwelijks mogelijk is vanwege de taalbarrière.
    En bij veel spellen, zoals bijvoorbeeld Travian, kun je zelf bepalen hoe sociaal het wordt. Ik heb zelfs wel eens clan-meetings gehad in real life, die heel leuk waren.
    Overigens ontbreekt er natuurlijk altijd een element, omdat je nu eenmaal slechts via het toetsenbord communiceert.
    Maar mits verstandig toegepast kan online gamen een verrijking voor je leven zijn.

  16. @ Arthur

    Elk forum heeft een Troll nodig…

    Juzo neemt die taak hier zo nu en dan waar.

    Op zijn eigen site vertel hij trouwens zeer belangrijke en wetenswaardige dingen en hij kan ook nog goed fotograferen!

    http://juzonieuws.net/

    Zie de belangrijke berichtgeving over de Fukushima kernramp.

    Onderwerp: No Tuxedo

    Juzo schrijft de volgende (profetische) woorden:

    Strontium neemt de plaats in van kalk in het lichaam en veroorzaakt dus ongeneeslijke botkanker.

    Plutonium veroorzaakt in de allerkleinste hoeveelheden onmiddellijk longkanker.

    De afbraaktijd van deze stoffen is 250 jaar.

    Deze stoffen zijn inmiddels de gehele wereld rondgegaan… Voor Plutonium is geen veilige grens… en je hoort er niets over.

  17. @Arthur:
    Teamspeak. :) Wordt bij mmo’s nog steeds veel gebruikt. Er ontbreken nog steeds wel dimensies in het contact, maar vocaal hoeft niet te ontbreken.

    @de discussie:
    Tit-for-tat demonstratie, check. Mag het nou weer on-topic?

  18. Maurice @11: Wat die spiegelneuronen laten zien is dat een emotie op iemands gezicht zien, hetzelfde gebied in je eigen hersenen activeert. Je voelt andermans lach als het ware in jezelf – en ook andermans woede, verdriet, machteloosheid etc. Dus je leert je eigen emoties te kennen door ze bij anderen te zien. Dat is wat deze theorie zo interessant maakt, en waarom ik de link met politiek legde: een voorbeeld, al dan niet goed, doet inderdaad volgen.

    Juzo: dit bericht heef tniks met gamen te maken, ongeacht of gamen nu in groepsverband gebeurt of niet. (En er zijn stapels jongeren die in groepsveband gamen. Denk maar aan World of Warcraft.)

  19. @ 23 autisme openbaart zich in veel verschillende vormen, de meest snelst en makkelijkst herkenbare is gamen.

    over groepsverband heb ik het nooit gehad gamen gebeurt op de grootste schaal uitsluitend puur solistisch en zelfs terapeutisch.

  20. @Karin 23:
    Dat weet ik wel, maar dat idee is niet het ei van columbus inzake sociale vaardigheid bij autisme. Spiegelneuronen zijn m.i. niet alleen oorzaak, maar ook gevolg van een groter wordend repetoire aan sociale vaardigheden.

    Beter zou zijn:
    Je leert emoties bij anderen te zien nadat je ze bij jezelf hebt leren kennen. En tegelijkertijd dat je leert je eigen emoties beter te kennen door ze bij anderen beter te zien.

    Monkey do, monkey feel, monkey see, monkey do more, monkey feel more, monkey see more.

    Oh dear, I just called myself a monkey.

  21. Ik vraag me af, waarom Juzo hier op alle topics zo veel reageert en vaak ook nog op zichzelf, en waarom er op zijn eigen website geen mogelijkheid is tot reageren…

  22. @ 27 je (iedereen) kunt makkelijk reageren onder iedere post, op de algemene blogpagina en onder alle nieuwsgroepberichten staan al m’n contactadressen, op m’n eigen site is ‘n discussieforum, op twitter facebook en msn kan je me aanroepen, op skype heet ik juzosky, ik sta in ‘t telefoonboek, en op de blogsite kan je met meebo chatten als ik thuis ben, als je ‘t leuk vindt kom ik je ook nog opzoeken en m’n liefje m’n liefje wat wil je nog meer.

  23. Nou ben ik vooral benieuwd waarom neurotypische mensen steeds minder empathie (spiegelneuronen activiteit) vertonen. Want bij autisten neemt het dus niet af, ook niet op hoge leeftijd. Waarschijnlijk verwerken autisten de informatie uit de spiegelneuronen dus ook anders (beter opslaan).

    Maar ik denk niet dat spiegelneuronen voor meer vertrouwen tussen mensen zorgen. Mensen die beinvloedbaar zijn door bijv. gelaatsuitdrukkingen zijn bovendien makkelijk te manipuleren.

  24. Elin ah oh euh daar maakte je een ingewikkelde (tof!) sprong. Spiegelneuronen veroorzaken geen vertrouwen. Vertrouwen versterkt vertrouwen; wantrouwen versterkt wantrouwen.

    Vrijwel iedereen is beinvloedbaar door gelaatsuitdrukkingen, da’s normaal. En iedereen is te manipuleren, waarbij ‘makkelijk’ volgens mij de norm is.

  25. Autisten schijnen na hun dertigste steeds empatischer te worden (merk ik zelluf ook) en daaruit concludeert men dat ze dus spiegelneuronen (na-)ontwikkelen. De vraag blijft of de autist zich daar wat van aantrekt.

  26. JPaul: De bevinding is toename in spiegelneuronen. En verbetering qua sociale contacten in volwassenheid is ook een bevinding. Dat er verband tussen die twee bestaat ligt voor de hand; de conclusie dat die toename de verbetering in sociale contacten veroorzaakt, die trek ik echter in twijfel. Ik acht het meer aannemelijk dat er een wisselwerking is, dat de toename tot verbetering leidt en dat de verbetering tot verdere toename leidt. Toename spiegelneuronen is volgens mij niet alleen maar oorzaak, maar ook gevolg.

    Maar toekomstige onderzoekers mogen zelf wel kunnen bedenken dat ze zoiets kunnen toetsen door een groep cave-dwelling autisten en de sociaal-meer-ervaren autisten van zelfde leeftijd etc te vergelijken.

  27. oh dan moet je ook een groep ‘normale’ mensen die cave dwellers zijn (en niet stiekem toch autisten zonder diagnose) met een groep normale sociaal-meer-ervaren mensen vergelijken, anders is het nog niet duidelijk wat de bevindingen kunnen betekenen.

    Anyway, dat kunnen de heren/dames wetenschapperts ook zelf bedenken.

    Tiet veur een pafke!

  28. worden we niet allemaal wijzer na ons dertigste?
    behalve mannen dan natuurlijk .
    en dat is dan weer raar ,omdat veel mannen van natuur al autistisch zijn.
    hoe kan dat?

  29. Magani, nee helaas wordt niet iedereen wijzer met de jaren.
    En bedankt voor het discrimineren op basis van geslacht, wat ouderwets van je.

    Mannen zijn niet van nature autistisch, al heeft Baron-Cohen (de oom van Ali G, jaja) wel juist opgemerkt dat de autistisch beperkte fantasie een zeer technische denkwijze betekent, in het verlengde van het ‘mannelijk’ brein.

  30. Volgens mij is elk mens in bepaalde mate autistisch,

    want hoe vaak betrapt je jezelf er wel niet op… met de zin/gedachte.. He wat bedoelde hij/zij nou ?met die ene blik of uitdrukking of gebaar.

  31. Blijft het leed van ouders die met een echt autistisch kind van doen hebben. Als je kind het echt heeft, ga er dan maar eens aan staan…..

  32. Sjaak: het zelf hebben is ook geen pretje hoor. (wat overigens jouw punt niet tegenspreekt, het is geen of/of)

  33. En euh… “een echt autistisch kind” & “het echt heeft” -> het nep-hebben kan niet.

  34. Maurice, autisme kent een heel scala van minder tot heel heftig. Het minder heftig hebben is misschien helemaal niet zo ongunstig in deze wereld, maar niemand is vrolijk bij ernstig voorkomen.

  35. “misschien helemaal niet zo ongunstig” Die vlieger gaat niet op. Iets is geen stoornis als je er geen last van hebt. Geen stoornis = geen diagnose.

    Pluriformiteit, ja dat klopt. Bagataliseren op basis van ogenschijnlijk minder slecht functioneren, geen goed plan.

  36. Maurice, de mens kan zo gestoord zijn als een paard en het toch maatschappelijk heel goed doen.

  37. @Sjaak 45: Wat betekent dat?

    Een intro tot de huidige concensus:

    Mensen die de dsm4 verkeerd begrepen dachten ten onrechte dat bijv. hoog-functionerend autisme en Asperger minder ernstig waren dan klassiek autisme.

    De dsm5 is anders verwoord om die misvatting de wereld uit te helpen, alsmede misvattingen omtrent uniformiteit van beperkingen per [dsm4] stoornis binnen het autisme spectrum; in de dsm5 worden ze m.i. terecht als zijnde één-en-dezelfde stoornis herkend. Ook is in de dsm5 de link met intelligentie eruit gehaald; geheel terecht.

  38. Niet iedere autist heeft het even slecht qua vermogen tot sociale interactie, niet iedere autist heeft het even slecht qua overgevoeligheid, enzovoort enzovoort.

    En los daarvan: niet iedere ouder heeft het er even moeilijk mee.

    ‘t Is geen wedstrijd! :)

  39. En de kwestie van hoe PDD-NOS door sommige slechte medici (en ondeskundigen die zich deskundig wanen) als afvalbak-categorie werd beschouwd, dat hoort met de aanloop naar de dsm5 ook verleden tijd te worden.

    Anywho, ik moet ff wat anders gaan doen. Hasta la pasta!

  40. 44 Iets is geen stoornis als je er geen last van hebt

    als je in deze maatschappij die om geld draait niet mee kan komen?

    wie bepaalt of je ergens last van hebt???

    van sommige dingen wordt gedacht dat ik last heb,
    terwijl ik dacht dat het gewoon was, niet beter weet
    het is moeilijk als mensen iets als last beschouwen dat dat vor mij niet is

    dat hoor ik van veel mensen niet anders weten als hoe zij het
    ervaren, en pas later er achter komen dat dat niet “gewoon” is

    heb ik wel degelijk een stoornis (of 5) en pas laat een diagnose
    maar heb jaren lang met stoornissen en al gefunctioneert
    en hoop dat op mijn manier weer te kunnen

    naar mijn mening wordt de lat ook wel erg hoog gelegd
    en worden er veel mensen buiten gesloten daardoor

  41. Thian, een stoornis hebben zonder het zelf te beseffen kan ook, inderdaad.

    Ik doelde meer op: iets wat van de norm afwijkt is niet per se een stoornis, het is geen probleem als het geen probleem is.

  42. Niet weten dat iets niet gewoon is, dat klinkt me bekend in de oren.

    De autistische reden daarvoor is: Vreemde dingen zijn wel vreemd, maar gewone dingen zijn dat ook. Gewenning komt pas daarna.

    @Thian: bovenstaande niet zomaar op jezelf betrekken svp, want de manier waarop zo’n effect tot stand komt vanuit ándere stoornissen, is volgens mij structureel anders. :)

    Voor wat het waard is: ik hoop dat je (tzt) de dingen des levens zo kan doen dat je het op een goede manier kan volhouden.

  43. ik hoor van andere mensen het zelfde
    er wordt te vaak van buiten bepaald dat
    je ergens last van hebt
    terwijl ze zelf van andere dingen last hebben

    ook autistische mensen,
    ook wordt het iq lager ingeschat
    en andere dingen hoger ingeschat
    en een stempel gedrukt zonder te luisteren
    en komt iemand die met wat steun (ja autistisch)
    zichzelf kan redden,
    in een huis voor mensen met een vrij ernstige
    verstandelijke handicap
    en verblijft daar nu al jaren lang
    vorig jaar is haar gelukt om de diagnose terug gedraait te krijgen
    en nu wacht ze nog altijd op een andere plek
    waar ze kan wonen, staat op de wachttlijst,
    na een aantal blunders

  44. is dat wel zo dat het structureel anders is????
    er zijn veel gelijkenissen,
    en er wordt vaak mis gediagnoseerd met oa autistische stoornissen
    het komt er ook veel bij voor

  45. Ja, want de basis van de autisme spectrum stoornis is dat er neuro-biologisch iets misgaat qua ontwikkeling; de grondslag is een hardware-foutje.

    Dat een autist net als ieder ander reageert op wat hij/zij meemaakt, dat zijn andere processen die daarna pas komen – dat is waar de gelijkenissen die jij herkent volgens mij vandaan komen.

    En om het extra ingewikkeld te maken, de persoon met maar één stoornis (of helemaal geen) die voor de rest volstrekt “gewoon” is, bestaat niet.

  46. psychische stoornissen zijn allemaal een hardware
    stoornis, of chemische stoornis in de hersenen
    en of ontwikkellingsstoornis in de hersenen,
    helaas mee leren leven
    maar de hersenen zijn niet gewoon ontwikkeld,
    er zijn al meerder aantoonbaar op mri

    lot genoten hebben soms 10 tallen jaren met
    de diagnose autisme rondgelopen

    natuurlijk zijn er grote verschillen,
    dat erken ik meteen
    er is zo vreselijk veel bepaald in de hersenen

  47. Je eerste alinea is niet helemaal waar. Lang niet alle psychische stoornissen zijn “van tastbare aard”. Iemand’s hersenen kunnen als orgaan naar behoren functioneren en dat de persoon toch ernstige psychische problemen heeft.

    Bij autisme is de bekabeling niet zoals het eigenlijk zou moeten zijn; de ‘informatiepaden’ die in de hersenen gelegd worden en waarvan normaliter de minder efficiënte paden al op jonge leeftijd weer verbroken worden, die mindere paden bestaan bij iemand met autisme nog wel.

  48. En of spul nou wel of niet op een mri te zien is, de klachten die iemand heeft worden er niet minder echt van.

  49. Autisme is een “stoornis” in de zintuiglijke informatieverwerking waardoor maar één zintuiglijk kanaal tegelijk verwerkt kan worden. Dat is de theorie heden ten dage. Het sociale aspect is secundair en zou een gevolg zijn daarvan.

  50. Het betreft niet alleen het zintuigelijke qua informatieverwerking. Preoccupaties en andere zaken die je onder executief functioneren kunt scharen als voorbeeld.

    De sociale kant is voor een flink deel een overdaad aan informatie, en beperkte fantasie drukt er ook een fikse stempel op (is ook niet bij alle autisten zo), maar hoe dat tweede punt – de onderliggende werking van beperkte fantasie – zich verhoudt tot wat er neurologisch gezien precies aan de hand is ben ik nog niet achter. De spiegelneuronen uit de column moet er ook wat mee te maken hebben, maar dat is volgens mij gevolg en bijdragende factor, niet onderliggende oorzaak pur sang.

Leave a Reply to Thian Cancel reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Hou me per e-mail op de hoogte van nieuwe reacties op dit artikel.
      (U kunt zich hier abonneren zonder zelf te hoeven reageren.)

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.