OBA live: WikiLeaks

Met ingang van deze week ben ik geregeld te gast bij OBA live, een nieuws- en discussieprogramma van Human dat rechtstreeks wordt uitgezonden vanuit de Openbare Bibliotheek in Amsterdam. OBA live wordt gepresenteerd door Theodor Holman. In een uur tijd worden er twee onderwerpen uitgediept, en dat maakt dat je fijn de tijd hebt om een onderwerp echt te verkennen.

Deze keer was een van die onderwerpen WikiLeaks:


Theodor Holman in gesprek met Karin Spaink en Coen Brummer. De informatie van WikiLeaks heeft de wereld veranderd. Deze week zagen we daarvan de concrete consequenties bij de politieke besluitvorming over de missie in Afghanistan. Tegelijkertijd groeit de tegenwerking door bedrijven en overheden. Waarom is er zo weinig verontwaardiging over die tegenstand? En wat zijn de gevolgen van de stroom informatie die WikiLeaks oplevert?

Dit deel van de uitzending is hier te vinden. Ik doe enorm mijn best het wereldrecord spraakwaterval te verbeteren, maar ik geloof wel dat ik zinnige dingen zei. Het item duurt circa 20 minuten. Enjoy!

Tegenlicht

De VPRO heeft deze maand een tweedelige documentaire uitgezonden over WikiLeaks.

Deel 1, De WikiLeaks code: De discussie rond WikiLeaks en Julian Assange beheerst al weken de nieuwe én de oude media. Maar nog steeds zoekt iedereen naar omschrijvingen, betekenissen en duidingen voor wat WikiLeaks nou precies inhoudt. En wat het heeft veranderd. Zowel wat betreft transparantie en digitalisering van onze informatiecultuur als meer inhoudelijk in democratie en machtsverhoudingen.

Regisseur Shuchen Tan reisde af naar IJsland om daar te spreken met Birgitta Jonsdottir, die sinds vorige week ook door de Amerikanen op hun onderzoekslijst is gezet. Jonsdottir is behalve internet activiste ook parlementslid in IJsland, waardoor zij immuniteit geniet. Daarnaast sprak Tegenlicht met de huidige voorman van WikiLeaks, de IJslandse journalist Kristinn Hrafnsson en met de hackers Herbert Snorrason, Smari McCarthy en G. Ragnar Gudmunsson. Zij zaten samen met Assange en Jonsdottir in ‘de Bunker’ waar de inmiddels beruchte ‘Collateral Murder’ video geproduceerd is. Ook Rop Gonggrijp komt uitgebreid aan het woord.

Deel 2, De wereld na WikiLeaks: De hype rond WikiLeaks en Julian Assange beheerst al weken de nieuwe én de oude media. Maar nog steeds zoekt iedereen naar omschrijvingen, betekenissen en duidingen voor wat WikiLeaks (en binnenkort ook OpenLeaks) nou precies inhoudt. En wat het heeft veranderd. Zowel wat betreft transparantie en digitalisering van onze informatiecultuur als meer inhoudelijk in democratie en machtsverhoudingen. Tegenlicht duikt in de oorsprong en de idealen van de –Leaks beweging en stelt de filosofische en politieke vragen achter het nieuwe fenomeen. Aan het woord komen cultuurcriticus Theodore Dalrymple, mediafilosoof Derrick de Kerckhove en technologiegoeroe Kevin Kelly.)

  • De WikiLeaks code op YouTube, of op Uitzending Gemist (55 minuten);
  • De wereld na WikiLeaks op Youtube (55 minuten) (nog alleen via de website van Tegenlicht te zien, en dan heb je SIlverlight nodig. :(Zodra er een fatsoenlijke link is, zal ik die hier neerzetten.)
  • In de VPRO-gids stond in de week van 13 januari een kort interview met mij, dat ook op de website van tegenlicht staat: ‘Er spelen zich zeer curieuze dingen af’.

EenVandaag: encryptie

De nieuwsrubriek EenVandaag wijdt vanavond (18:15, Ned. 1) een item aan kinderporno en encryptie, waarin ik word geïnterviewd. (De uitzending staat inmiddels hier online.) Van hun website:


Het kan nog jaren duren voordat de computer van Robert M. gekraakt is. Het wachtwoord, bestaande uit 23 tekens is tot nu toe nog niet achterhaald door cryptologen van het NFI (Nederlands Forensisch Instituut). De computer van M. is waarschijnlijk beveiligd met behulp van het gratis te downloaden programma TrueCrypt. De computer was voor M. eenvoudig te beveiligen, maar voor crypotologen des te moeilijker om te kraken. Vanavond in EenVandaag een gesprek met computerdeskundige Karin Spaink. Hoe moeilijk is het om een beveiligde computer te ontsleutelen?

Door de hoeveelheid aan tekens en mogelijkheden, kleine letters, hoofdletters, cijfers en tekens, is er een groot aantal combinaties mogelijk. Programma’s die gemaakt zijn om codes te kraken kunnen over het ontsleutelen van deze combinatie jaren doen.

Bepaalde beveiligingsniveaus van de computer zijn intussen wel doorbroken, maar ze zijn nog lang niet allemaal gekraakt. De politie liet eerder al weten dat er op de computer beelden staan waarop sprake is van ernstig misbruik van kinderen.

Wikileaks

Gistermiddag was ik te gast in het radioprogramma Vrijdagmiddag Live (AVRO, radio 1). Het gesprek ging over de publicaties van Wikileaks, over Anonymous en hun DDoS-aanvallen op Paypal, Mastercard en Visa, over de vraag hoe ‘eng’ en hoe moeilijk zo’n aanval nu precies is, over ‘informatie-oorlogen’ en de openbaarheid van bestuur, over de aantijgingen jegens Wikileaks en over hoe de vraag hoe ver openheid kan of mag strekken.

Wat een verademing, dat interview. Gastheer Jan Mom nam er ruim de tijd voor, wat bij zo’n complex onderwerp buitengewoon prettig is. Het betekende dat er eventjes niks hoefde te worden afgeraffeld en dat argumenten konden worden uitgediept. Het ging eindelijk niet over soundbytes maar over inhoud.

Het gesprek werd voorafgegaan door een liedje over mij. De tekst was geschreven op basis van Google resultaten, zodat zowel mijn katten als mijn werk erin figureerden. De tekst was tamelijk geestig. Of nou ja, dat vond ik tenminste, en ik kan er sowieso slecht tegen als iemand me publiekelijk bespreekt: daar word ik meestal erg giechelig en onhandig van :)

Het gesprek – dat al met al bijna een half uur duurde – is hier te beluisteren.

EenVandaag

Update 1: De uitzending is vanavond (dinsdag 3 augustus), Ned1, 18:15 – 18:40.
Update 2: Hier is de link naar de uitzending. Het item begint iets voor de helft. En Max zit er uitgebreid in, die klom steeds maar op schoot, zodat de interviewers zich daar maar bij neerlegden :)

Morgen – vrijdag 30 juli – zit ik in Eenvandaag: Ned. 1, vanaf 18:14. (Iedereen houdt altijd een slag om de arm want als er iets groots gebeurt, vervallen geplande items geregeld.) Het item gaat over de vraag of ‘positief denken’ nu helpt om van kanker (of andere akelige ziektes) te genezen.

Dit naar aanleiding van een artikel laatst in de Volkskrant, waar enige commotie over ontstond: dr. Honig zei in zijn oratie dat optimisme genezing bevorderde en dat ‘vechters’ een betere overlevingskans hadden. Nou had-ie het niet zo heel scherp gezegd en was de interviewer wat al te voortvarend geweest, maar goed. Sanne Breukink schreef een repliek in de Volkskrant, en zij zit – net als Honig zelf, Maarten van der Weijden en ik – in de uitzending.

Beeld

Wielrenner Lance Armstrong vindt zichzelf een winnaar in de sport en een winnaar in zijn strijd tegen kanker. Langeafstandszwemmer en ex-kankerpatiënt Maarten van der Weijden zegt: “Niks overwinning, de enigen die me hebben geholpen toen ik kanker had, waren de artsen en was het lot.” Twee totaal verschillende verhalen van mensen die patiënt werden en die op televisie en in boeken daarover vertellen.

Vandaag wijdde het radioprogramma De Praktijk een uur aan de patiënt in de media. Welk beeld van patiënten schetsten de media en hoe waarheidsgetrouw is dat beeld? Wat hebben patiënten aan media en andersom?

Gesprekspartners: Maarten van der Weijden; Alex van Zijl, directeur van het bedrijf dat aan de wieg stond van ‘medische tv’ met het programma Vinger aan de pols; publiciste (en vaste columnist van het programma) Karin Spaink; en ten slotte cabaretier Mike Boddé die Pil schreef: een boek over zijn ernstige depressie.

Big Brother Awards

Vrijdagavond werden de Big Brother Awards 2009 uitgereikt. De grote zaal in De Balie zat bijna even vol als het programma zelf. Er werden zes prjzen uitgereikt, Renate Tromp vertelde hoe ze van haar bed werd gelicht vanwege identiteitsfraude (een gestolen paspoort volstond), Vincent Icke vertelde dat elke inbreuk op onze privacy op zich wellicht niet onoverkomelijk is, maar dat we uiteindelijk, als Gulliver in Lilliputland, door al die kleine draadjes die ons vastbinden totaal machteloos raken; Jeroen van Beek liet zien hoe je kunt voorkomen dat alle kaarten in je portemonnee (OV-chipkaart, paspoort, etc) permanent met de buitenwereld praten, en Christiaan Alberdingk Thijm presenteerde de avond gloedvol.

De prijzen van de BBA 2009 gingen naar:

  • Overheid/instellingen: het biometrisch paspoort met de centrale opslag van vingerafdrukken;
  • Personen: minister Guusje ter Horst, vanwege een scala van uitspraken en maatregelen:
    • ze stelt privacy permanent voor als de vijand van veiligheid;
    • ze heeft opdracht gegeven journalisten af te luisteren;
    • ze heeft de centrale opslag van onze vingerafdrukken verplicht gesteld, terwijl de EU-richtlijn dat helemaal niet vraagt;
    • toen bleek dat de politie illegaal alle gescande kentekens bewaarde, ook als het ‘no-hits’ waren, sprak ze de politie niet bestraffend toe maar meldde dat ze dan de wet wel zou veranderen;
    • ze besloot overhaast meer naaktscanners op Schiphol in te voeren.
  • Bedrijven: Vodafone en T-Mobile, die toen de AIVD vroeg om verkeersgegevens van smsjes ook maandenlang de inhoud van die berichten doorgaf;
  • Voorstellen: de politie Rotterdam-Rijnmond, die zowat daags nadat bekend werd dat er meer naaktscanners op Schiphol kwamen, aankondigde dat zij mobiele naaktscanners wilden hebben om die overal te kunnen inzetten;
  • Publieksprijs: het biometrisch paspoort.

Guusje ter Horst kreeg aldus bij elkaar maar liefst drie Big Brother Awards….

Daarnaast werd er een Winston uitgereikt, een positieve prijs voor iemand die zich juist heeft bekommerd om onze privacy. De Winston ging dit jaar naar Sophie in ‘t Veld, Europarlementariër voor D66.

Op de website van de Big Brother Awards kunt u alles nog eens nalezen. Daar is ook een video te zien van de avond, benevens het uitgebreide juryrapport, en de reactie van de winnaars. Voorts wijdde Nova er een item aan, dat hier is te zien (op ongeveer tweederde van de uitzending). In die uitzending: Ot van Daalen van Bits of Freedom, de organisator van de Big Brother Awards; Renate Tromp, en ik, omdat ik juryvoorzitter was. Meer pers over de BBA 2009 staat hier verzameld.

Vrijheid

De bevrijding van WOII is 65 jaar geleden. Het bevrijdingsfeest staat ditmaal in het teken ‘liberty city’, en daaromheen is een website gemaakt, er komen tentoonstellingen en wat al niet.

Op de website verschijnt ook een serie interviews, onder het motto vrijheid ontdekken door persoonlijke verhalen: ‘Wie hebben de vrijheid in Nederland na 1945 eigenlijk verdedigd. Wie zijn de vrijheidsstrijders van Amsterdam? In samenwerking met studenten van de Universiteit van Amsterdam spreken we de komende tijd met 25 Amsterdammers die zich hebben ingezet voor de vrijheid.’ Deze interviews zullen in de loop der tijd op de website van Liberty City worden geplaatst.

Een van de geïnterviewden ben ik. Sacha van der Zande deed dat interview en schreef een heel beminnelijk portret: uitgebreid, overzichtelijk, en met veel liefde gecomponeerd. Zo’n stuk waarvan je als geïnterviewde gaat blozen…

Na afloop…

Wat een avond. Ik verschoot van kleur toen ik de zaal voor ‘t eerst in liep: de zaal was enorm groot, er konden 500 mensen in. Manan, die de aankleding van de zaal en het podium had gedaan, had gezorgd voor toepasselijk rood licht. Het zag er schitterend uit. Op de achterwand van het podium hing een enorm scherm waar Jaap van Praag en ik elkaar afwisselden.

Cox Habbema las namens de jury een prachtig rapport voor, of nee het was geen voorlezen maar ouderwets mooie voordrachtskunst. De complimenten stroomden de zaal in en ondertussen knepen mijn ouders en ik in elkaars handen; naast ons zaten een tante en vrienden van mijn ouders. Die glommen even hard als mijn ouders geloof ik. Toen moest ik op.

Cox overhandigde me een oorkonde waarin nog eens was samengevat waarom ik de prijs kreeg (origineel, kritisch, moeilijke onderwerpen, onorthodox, maatschappelijk debat, vecht- en levenslust, tegen de stroom in) en daarna mocht ik het beeld onthullen. Het is een brons van een groep Paaseiland-achtige gezichten, die rug aan rug staan en elkaar zo bescherming bieden.

Ik kreeg een klaterend applaus dat uitmondde in een staande ovatie. Rij na rij ging ineens opstaan; het begon zo ergens achterin het midden en golfde door de zaal. Dat was zo immens – al die mensen die voor je gaan staan, ik raakte helemaal ontdaan… Gelukkig had ik een zakdoek bij me :) Daarna las ik mijn dankwoord voor. ‘t was maar goed dat het op papier stond.

De jury bleek een paar scènes ingestudeerd te hebben van een toneelstuk dat ik in 1999 heb geschreven, De man met de hamer. Een heel raar stuk, want opgebouwd uit kunstnota’s, interviews met kunstenaars en historische anekdotes over de receptie van (indertijd) moderne muziek. Wagner en Mozart ruzieën er op los en jongen die trance maakt wordt maatjes met Wagner.

Daarna interviewde Arjan Visser me; hij legde me een aantal ideeën van Jaap van Praag voor en vroeg me daarop te reageren. Soms was ‘t hard nadenken, en soms dacht ik: ‘oh een echt antwoord kost tien minuten, dat halen we nooit, dus dan maar kort’. Daarna was het gelukkig tijd voor drank en sigaretten :) Bij de uitgang kreeg iedereen nog een boekje mee.

Buiten vormde zich een enorme rij mensen, ik heb nog nooit zoveel mensen op één avond gezoend. Van echt praten kwam natuurlijk niks, daarvoor was het veel te druk. Sanne haalde steeds verse drank, Caroline gaf me sigaretten aan, en iemand had snel een tafel gehaald waarop ik alle bloemen en cadeautjes kwijt kon. Met een stuk of twintig mensen hebben we bij mij thuis nog nagepraat en nagevierd, toen voelde ik de spanning ook eindelijk wat wegzakken, en het werd erg laat: pas om negen uur ‘s morgens vertrok de laatste gast. Pas vandaag heb ik alle cadeaus uitgepakt, gisteren heb ik de hele dag geslapen…

Een verslag van de avond staat hier; het juryrapport staat hier; meer foto’s staan hier; de video van het interview door Arjan Visser hier en het boekje dat iedereen mee kreeg, staat hier.

Meer Van Praagpers (updated)

En nog meer pers over de Van Praagprijs die ik woensdagavond krijg uitgereikt (een eerder overzichtje staat hier). Oy. Ik voel me steeds meer overdonderd :)

  • Maandag 18 mei stond er een groot stuk in de Volkskrant: een spread in het tweede katern, ‘Levenskunst is makkelijk als alles goed gaat’, een stuk van Peter Giesen. (Het staat zo te zien niet online, dus ik kan er niet naar linken.)
  • Diezelfde middag werd ik live geïnterviewd in het programma De Praktijk (Avro, radio 1).
  • Diezelfde avond was ik te gast in Met het oog op morgen, radio 1, tussen 23:00 en 24:00. De presentator van dienst was Max van Wezel.
  • Het Parool, 19 mei 1009; interview door Addie Schulte: ‘Ik kom als onkruid weer boven’.
  • De Pers, 20 mei 2009: ‘Schrijven tegen de stroom in beloond’.
  • Wereldomroep, 20 mei 2009: rond 12 uur word ik live geïnterviewd op de radio;
  • De uitzending van Profiel van eind 2007 wordt woensdagavond herhaald op Nederland 2, van 22:53 tot 23:25.