Een klassieke ethische hersenkraker is het trolleyprobleem. Stel dat je een stuurloos geworden trein ziet aanstormen op een spoor dat zich verderop in tweeën vertakt. Jij staat precies bij de wissel. Op het rechtdoor gaande spoor liggen vijf mensen gekneveld, als in een slechte western – ze kunnen niet weg. Rijdt de trein ongehinderd door, dan zal hij ze alle vijf doden.
Op het aftakkende spoor, dat alleen gebruikt kan worden wanneer jij de wissel omzet, ligt maar één iemand gekneveld. Er is geen tijd om de mensen verderop te bevrijden, je hebt maar een paar seconden.
Daar sta je. Wat doe je? Je kunt ingrijpen. Als je niets doet en verstijfd van schrik toekijkt, zullen er vijf mensen sterven. Kies je voor ingrijpen en voor the lesser evil, en probeer je te zorgen dat er maar één sterft?
In de loop der tijd zijn er allerlei varianten op dit gedachtenexperiment verzonnen. EenVandaag stuitte vorige week op de klimaatversie ervan: op het eerste spoor staat nu iemand die gewoon kan wegwandelen, maar dat koppig weigert, en die het spoor liever eigenhandig omgooit naardat waarop vijf geknevelden liggen.
Bij Kessel, aan de Maas, dreigde het water afgelopen vrijdag tot een hoogte van 20,5 meter te stijgen. In 1995 hadden ze daar de 19,75 meter gehaald, en toen had het water 30 cm op de weg achter de dijk gestaan, die pal voor de huizen loopt.
Bewoner Geert: ‘Deze dijk voldoet eigenlijk niet meer aan de waterwet, hij moest dus veel hoger worden. Wij hebben getracht dat tegen te houden als bewoners. Want ja, anders is je mega-uitzicht weg.’ Hij zweeg even, keek uit over de nieuwe watervlakte voor de dijk en de halfverdronken bomen die boven het Maaswater uitstaken, en zei voldaan: ‘En het is ons gelukt!’
Het land in rep en roer, kans op woeste overstromingen en hulptroepen die met gevaar voor eigen leven de bewoners en hun huizen moesten redden, maar Geert was gehecht aan zijn uitzicht. ‘Die dijk was dus bedoeld omdat het één keer in de driehonderd jaar zou overstromen. Nou goed, dat is nu dan. Maar die dijk, die willen we evengoed niet.’
De interviewer, verbaasd: ‘Ook nu niet?’ Geert, gedecideerd: ‘Ook nu niet. We zijn heel blij met de situatie.’ Er lag een brief van de gemeente: de bewoners moesten evacueren. ‘Dat gaan we niet doen, nee. Ook daar zijn we unaniem in, we blijven allemaal hier.’
Het liep – gelukkig voor Geert en zijn buren – ditmaal goed af. De trein stopte uit zichzelf, tegen alle verwachtingen in. Maar zijn relaas was exemplarisch voor de manier waarop veel mensen tegenwoordig tegen grote maatschappelijke problemen aankijken: neem mij niets af, vraag niets van mij, dan heb ik nergens last van – want ik heb het hier opperbest zo.
Corona bestrijden, meer doden en langdurig zieken voorkomen, en verdere klimaatveranderingen tegengaan zal offers vergen, van ons allemaal. Wie op een veilig plekje staat, kan zijn ogen niet sluiten voor het feit dat elders mensen sterven.
[Beeld: fragment van 9gag.com]
Die dilemma van keuze maken; één sterft of 5 sterven ( ook afbeelding )
ken ik het uit de serie van OITNB. Heel goed opgemerkt, Karin!
Maar de Maas heb je eigenlijk niet echt de moeilijkste keuze,
genoeg keuze’s maken welke regio’s het beste dijk tegen kunt
en welke niet.
Maar de harde regenval komt alles uit het niets, komt toch op je af, niet daar of daar op de maas. Bij ons in Limburg was het allerergste voorbij: Knal onweren, harde regenval viel in één keer op je af ( zogezegd heb je 500-tal badkuipen vol uit de lucht op de hele Limburgse gebieden ). Gekgenoeg was de eerste aanvaring in Eygelshoven, zelf onder ogen gezien toen ik bij vriendin op visite was. De overstroming kwam niet van de Maas, maar gewoon uit het lucht en bosgebied de berg afstromende weg op, rioolpijpen overboord ( blijkbaar te smalle rioolpijpen, mijn visuele keuze was dat de pijpen beter laten vernieuwen, niet te smal. maar grotere pijpen om sneller af te voeren….. ) Verder nog ook in Heerlen op de A76 waar ik elke dag heen en weer rijdt voor mijn werk en nog andere inkopen, benzine tank zelfs ) ineens te blank, omdat de bodem in laagste niveau zat maar toch hoger dan Hoensbroek, gek genoeg wel. Hoensbroek is lager dan Heerlen, Brunssum, Eygelshoven, Kerkrade enz enz. Het bizarre was het helemaal in een soort “stroomtornado” terecht gekomen ( stroomtornado noemde ik dat, omdat het niet eens vervangbare water-tanken eronder zitten, te smalle rioolpijpen ). Vooral niet te vergeten liggen mijngangen nog eronder, overal. Eerst Eygelshoven, Kerkrade, Heerlen, Landgraaf. Ten slotte viel ook later behoorlijk flinke neerslag en stroomafwaarts naar Valkenburg aan de Geul, daaruit was niet van dag tot met de dag, maar in één 15 seconden op je benen in volle stroming gespuwd. Alles zelf onder ogen gezien. Bijzondere ervaringen, maar echt doodeng !!! Maakt je soms ook bang omdat je besef niet genoeg was geweest hoe het anders zou moeten uitpakken en aanpakken.
Daarnaast , al zeg ik niet graag, vind ik dat de mensen de helft van de aardbol mogen sterven, ja van corona en natuurrampen, het zij zo. Natuurlijk gun ik niemand, maar de bevolking van nu 10 miljarden, 10 keer zoveel als 1919 was maar 1 miljarden inwoners op de aarde. Ik zeg maar de helft, dus 5 miljard.
Ik weet dat vast bijna iedereen mij belachelijk vindt, maar mijn punt is dat de aarde te vol zit met gekke paarden die denken de hele wereld kunnen verbeteren door hun technologie en toch maken ze overal kapot. Kijk naar plastic, vieze roestige dingen, vervuilingen, Co2 uitstoot, natuurbranden, overstromingen, gasexplosies enzovoorts.
Als de natuurramp mij overkomt, is ook zo prima. Maar liever slechte mensen die de wereld kapotmaken eerst natuurdoden, vind ik toch prima.
De overstroming was niet echt 300 jaar geleden als laatst gebeurd, maar in 1993 en 1995. Maar nu is de allerergste overstroming dan ooit. Alles komt voort uit verwarrend klimaatverandering.
Al zei ik gisteren; Vandaag is de nazomer, echt flinke koude winden op je gezicht, net zo goed op weg naar de herfst. De aardbol schijnt misschien als uitdrukkelijk te vroeg naar voren te geschoven zijn, en de klimaat hangt nog hier en daar, verwart allemaal met winden mee.
Zeker weten doe ik het nu al: Mensen kunnen nu niet meer in de handen grijpen ter voorkoming van volgende overstromingen. Welke miljoenen euro voor voorkomingen der nieuwe dijken of stuwrivieren of grotere pijpen eronder laten…..hoe dan? Niemand kan het, zeker niet in Limburg.
Nu is Dinant in België aan de beurt, vorige jaar ben ik daar geweest. De volle blank achter de rug, niemand grijpt het op tijd. Prachtige rivieren aan Dinant is net Venetië geworden.