Vrij en verbonden

Keti KotifeestWat een geweldig idee om Keti Koti tot nationale feestdag te verheffen. Niet alleen voor zwarte mensen is 1 juli het vieren meer dan waard: Nederland schafte op die dag in 1863 de slavernij af. Dat onze voorouders, zij het als laatsten in Europa, alsnog tot het inzicht kwamen dat het gruwelijk is om mensen te kapen, te verschepen en vervolgens als slaaf te verkopen, is dat evenzeer: want daarmee zetten de handelaars de eerste stap om zich van hun monsterlijkheid te bevrijden.

Juist omdat we hier gewoonlijk meer leren over de tulpen- en specerijenhandel dan over onze mensenhandel, zou het voor Nederland goed zijn om te beseffen dat onze rijkheid indertijd – waarvan we nu nog steeds profiteren – niet uit de lucht kwam vallen: daar hebben anderen met hun bloed en hun leven voor betaald. De geschiedenis van de slavernij hoort voorgoed bij Nederland, en die heeft witte en zwarte mensen gemaakt tot wie ze nu zijn: twee verbonden maar ogenschijnlijk gescheiden groepen.

Keti Koti tot nationale feestdag maken, zou helpen die banden zichtbaarder te maken en zodoende de verbintenis weer te beklemtonen. Want tot verzoening, toenadering, begrip en acceptatie kom je niet wanneer de ene partij routineus zijn neus hooghartig in de lucht steekt, en tegen de andere partij snibt: ‘Allemaal passé, hoor. Oude koek, heb ik niets meer mee te maken.’ Want nee: jij hebt daar inderdaad geen schuld aan, maar zij al helemaal niet – en toch is het hun voorouders overkomen, en die geschiedenis dragen we allemaal met ons mee, of we willen of niet. Problemen verdwijnen niet wanneer je ze ontkent: integendeel, ze vreten zich dan alleen meer in.

Bovendien is onze geschiedenis, hoe je het wendt of keert, een gezamenlijke. Wit en zwart zijn meer verbonden dan we wel denken; onze kleurgradaties getuigen daarvan. De overgrootmoeder van Noraly Beyer kreeg vrijwel zeker kinderen van de man die haar als slaaf hield. Van zulke verhalen zijn er talloos veel: zwarte en witte mensen zijn vaak, zonder dat ze dat zelf weten, elkaars nabije familie. Alleen werden ze opgevoed met onderlinge afstand, en groot verschil.

En nee, de afschaffing van de slavernij is niet ‘zo lang geleden’: 150 jaar is weinig, op de geschiedenis. Het Amsterdamse Aardappeloproer is nu precies een eeuw oud, en van de week vertelde een collega me dat zijn oma in die periode honger leed en rachitis had opgedaan: ze bleef er altijd een klein en krom mensje van. Dat is ene eeuw terug, maar dat verleden droeg de familie nog lang met zich mee. Anderhalve eeuw: dan hebben we het over onze overgrootouders.

Vandaag viert Amerika dat het land 241 jaar geleden onafhankelijk werd; Frankrijk viert volgende week haar 214 jaar oude revolutie. Ik ken mensen die nog elk jaar het Leids Ontzet vieren, de bevrijding van de Spanjolen tijdens de Tachtigjarige Oorlog. Dat was in 1574.

Voor bevrijdingsfeestjes is het bovendien nooit te laat. Voor verzuimde gesprekken al evenmin.

Author: Spaink

beheerder / moderator

26 thoughts on “Vrij en verbonden”

  1. Tsja, ik wil geen partypooper zijn, maar

    De slavernij is helemaal niet afgeschaft!

    Vraag het maar aan al die mensen in de bijstand die een ‘sanctie’ – strafkorting – krijgen, als ze een ‘aanbod’ van het UWV om ‘vrijwilligerswerk’ te gaan doen wijgeren. Vrijwilligerswerk, de nieuwe naam voor dwangarbeid.
    Vraag het maar aan de zzp-ers die zzp-er zijn geworden uit nood en voor een habbekrats en naar willekeur moeten werken.
    Vraag het maar aan de onderwijzers die al tientallen jaren worden uitgebuit.
    Vraag het maar aan het verplegend personeel dat ook al tientallen jaren wordt uitgebuit. (Structureel te weinig personeel en wie moet dat opvangen? Juist ja.)
    Vraag het maar aan de mantelzorgers.
    Vraag het maar aan de thuishulpen.

    Nee, voor mij geen halelujaverhalen wat dit betreft. Dit is typisch een voorbeeld van mensen die alleen maar aan zichzelf denken en alleen maar naar het verleden kijken. Het heden interesseert ze niet. En de slachtoffers die in dat heden vallen ook niet.

    Vreemd, zou je zeggen, want veel zwarte mensen hebben juist ervaring met de nieuwe slavendrijver UWV. Ik discrimineer hier niet, ik stigmatiseer hier niet, nee, dat zijn de feiten. Juist zij zouden toch moeten zien dat de slavernij gewoon nog bestaat, alleen gecamoufleerd en beschaafd gebracht.

    En voorzover ik weet zijn die mensen helemaal niet “gekaapt”, maar zijn ze daar gewoon gekocht van de stamhoofden aldaar. Gekocht door handelsnatie Nederland. Slavernij was al jaaaaaaaren, zoniet eeeeeuwen gebruikelijk in Arabische en Afrikaanse landen. Slaven werden daar altijd al verhandeld, nog voordat Nederland één van de handelspartners werd.

    Janus.

  2. Janus @ 1; De bijstand is geen plezier, maar om dat nu te vergelijken met ontvoering, lijfeigenschap, verkrachting, mishandeling, afranselen en het scheiden van familes….? Je gevoel voor verhoudingen is wat van de wijs.

  3. Karin,

    Ik heb het natuurlijk niet alleen maar over de bijstand gehad. En mijn gevoel voor verhoudingen is in het geheel niet van de wijs. Jij ziet alleen bepaalde dingen niet.

    Ik begrijp heel goed dat jij als links-intellectueel natuurlijk moet meefeesten met de vroeger uitgebuite gekleurde medelander, maar dat je dat op zo’n kritiekloze manier doet, verbaast me eigenlijk.

    Mijn kritiek is wel degelijk terecht. Dat de slavernij er tegenwoordig een stuk humaner uitziet komt, doordat het welvaartsniveau een stuk hoger ligt. Maar de prijs die we daarvoor gaan betalen komt nog: de milieuschade. En wat geweest is, kan wel degelijk ook weer terug komen, als we maar weer arm genoeg zijn. Maar ja, ik denk dus dat het helemaal niet weg is geweest, de camouflage is alleen verbeterd.

    Bovendien is de slavernij helemaal niet afgeschaft, omdat deze zo inhumaan was – iets wat kennelijk niet gold voor die slaven die gewoon bij hun ‘meester’ wilden blijven – maar omdat het een hele omslachtige en dure manier is van mensen uitbuiten:

    Je moet voor huisvesting zorgen, je moet voor voedsel zorgen enz. Het is veel makkelijker om die slaven gewoon op straat te donderen, waarbij ze dan zelf voor hun dakje, natje en droogje moeten zorgen, en ze dan vervolgens weer voor een habbekrats in te huren, iets wat tegenwoordig schering en inslag is, vooral in Amerika, land van de slavernij bij uitstek. Of vind jij het géén slavernij, als iemand drie baantjes moet hebben, voor elk dagdeel één, om rond te komen?

    Dát is wat er in wezen aan de hand is (op een iets hoger welvaartsniveau dan, dat wel). Dat geklets over dat inhumane was voor de bazen alleen maar een buitenkantje/-kansje om er vanaf te komen en dan krijg je het gehuil met de wolven in het bos: ‘O ja, natuurlijk, ook wij vinden het heel erg voor die mensen, dat hadden we nooit mogen doen, enz.’ Jaja, ammehoela!

    Maar ja, mensen die zich alleen maar (bijna letterlijk) blind staren op het verleden en al helemaal niet doordenken bij het heden, zien dat niet. En jij kennelijk ook niet. Jammer, gemiste kans.

    Janus.

    1. Janus @ 4: Je ontkent met je brede pennestreek simpelweg hoe ingrijpend de slavenhandel was. In de bijstand word je niet verkracht, verkocht, met de zweep geslagen of doodgeranseld.

  4. Tijdens mijn christelijke opvoeding vond ik de erfzonde al belachelijk en daar denk ik nog steeds hetzelfde over. Ik voel me dus zeker niet schuldig aan misdaden die mogelijk gepleegd zijn door mijn, mij onbekende, voorouders.
    En Janus heeft gelijk (het kost nog steeds moeite) waar het het verkopen van mensen door de eigen bevolking betreft.

    Van mij mag iedereen vieren wat hij/zij wil vieren, maar maak niet overal een nationale gebeurtenis van.
    Uncle Tom’s cabin (de Nederlandse titel gebruik ik maar niet, want voor je het weet, wordt daar weer op ingehaakt) vind ik ook absoluut geen ‘verplichte leesstof’.

  5. Karin, 5,

    Ik denk dat jij je punt gemaakt hebt en dat ik mijn punt gemaakt heb en daar wil ik het maar bij laten. Het oordeel is verder aan anderen.

    Janus.

  6. Janus krijgt groat galeick, alzeker wanneer HenK daar nog de notie van erfzonde aan toe weet te voegen. (@HenK: niet eigen bevolking doch verslagen vijand)
    (Jawel HenK: ‘tcost moeite en toch, Janus, gaerne gedaen)

    Wereldcentrum van slavernij en -handel is sedert anderhalf duizend jaar Mali en omstreken (zoek maar op) en daar wonen en werken negers.

    Gebruik van “wit” en “zwart” is, om iemands huidskleur te beschrijven, volkomen van de pot gerukt. Zwart is het asfalt van nieuw wegdek en wit de daarop vers aangebrachte markering. Andere voorbeelden (Malévitch & Mondriaan) vindt men te A’dam een paar deuren verder dan ‘t VanGogh-museum.

  7. Ik heb de discussie tussen Janus en Karin Spaink gevolgd.

    Uiteraard is onderbetaling, dwangarbeid in het kader van de participatiewet niet te vergelijken met de slavernij van ca. 150 jaar geleden.
    Ook het wegbezuinigen van vele betaalde arbeidsplaatsen in de zorg en in andere instellingen is uit den boze, vooral als er dwangarbeiders in het kader van de participatiewet deze arbeidsplaatsen onbetaald innemen.
    Ik meen dat het vrijwilligerswerk totaal uit de hand is gelopen en betaalde arbeidsplaatsen verdrijft.
    In mijn optiek geen goede zaak.
    Werknemers dienen (goed) betaald te worden voor de arbeid die zij verrichten.
    De overheid is zlef een van de grootste schuldigen van de (toenemende) werkloosheid en dat wordt nog versterkt door dwangarbeiders in het kader van de zogenaamde participatiewet.

  8. Dat onze voorouders,
    Jouw voorouders, niet de mijne. En ik ben net zoveel Nederlander als jij. Zadel mij niet op met jouw schuldgevoel.

    Bovendien zijn die nakomelingen van slaven zélf helemaal niet zo saamhorig. Tijdens de AT5-rapportage van Keti Koti zei een Antilliaanse dat de Surinamers niets weten van hun Tula, een Indo dat beiden niets weten over Indonesië en alle drie zullen ze niets weten over Veenhuizen.

    We hebben helemaal geen gemeenschappelijke geschiedenis. We zijn niet eens een ‘we’.

  9. Voor dit hoofdstuk in de geschiedenis moet veel meer ruimte vrijgemaakt worden in het onderwijs aan jonge kinderen. Slavenhandel is van alle tijden en alle volkeren hebben zich daar ooit aan bezondigd. Een nationale feestdag die het einde van de slavernij viert juich ik toe omdat het toch een overwining van Westerse beschaving is op een diep ingesleten recht dat de mensheid als geheel meende te hebben namelijk het tot slaaf maken van anderen voor eigen gewin. Maar als de agenda is dat Nederland herstelbetalingen gaat doen aan de nazaten van slaven zoals Bert van Weegberg, voorzitter van DWARS in zijn opiniestuk wil dan lijkt me dat niet alleen een heel erg slecht idee maar ook onrealistisch.

  10. JPaul, 8,

    Dat jullie mij nou allebei galeick geven……, ik word er helemaal zwoozie van. :))

    En jouw aanvulling – “niet [de] eigen bevolking doch verslagen vijand” – is ook geheel juist. Een verslagen stam werd geheel of gedeeltelijk tot slaaf gemaakt en dan eventueel verkocht. En Boko Haram doet er nog steeds aan.

    De stelling van HenK tav erfzonde klopt ook. Met uitzondering van schuld, ontstaan in een vorig leven, (een thema dat eigenlijk niet past op het blog van een a-theïst). Die schuld zou wel ingelost moeten worden, maar er is nooit vast te stellen of die schuld al niet al veel eerder is ingelost. Per saldo kan je de nu levende mens niets op dat gebied aanwrijven.

    Dit is typisch een voorbeeld van een schuldgevoel dat niet terecht is (zoals de meeste schuldgevoelens). Wel kan je spreken van een overgenomen schuldgevoel, je schuldig voelen voor iets wat je niet zelf gedaan hebt, maar waar je je wel verantwoordelijk voor voelt of waar je je (overdrachtelijk) voor schaamt. Maar ook dat is geen reëel schuldgevoel, dan is sprake van een keuze. Een ietwat vreemde, dat wel, maar het kan.

    En Rob, 12, ook bedankt.

    Janus.

  11. Overigens wordt hier gesproken over slavernij, alsof dat een eenduidig fenomeen is/was. Maar dat was uiteraard niet het geval. Het boek ‘De negerhut van oom Tom’ – aj, HenK, nou heb ik toch die titel genoemd :) – tegenwoordig omgedoopt tot het nietszeggende ‘De hut van oom Tom’, maakt dat al duidelijk. Dat boek is weliswaar een aanklacht tegen de slavernij, maar erkent “dat veel meesters hun slaven goed behandelen.” Zie:

    https://nl.wikipedia.org/wiki/De_hut_van_Oom_Tom

    Er is trouwens nog een truc van uitbuiting: de prijzen, niet in de laatste plaats de huizenprijzen. (Iets waar jij tot slot van het ‘Het aardappeloproer’ nog tegen protesteerde, K, als ik je goed begrepen heb.) Zo kan iedereen gepakt kan worden, niet alleen diegenen die onvrijwillig vrijwilligerswerk moeten doen. Is dit te vergelijken met slavernij? Nee, qua uiterlijke kenmerken niet, maar in wezen is er niet veel veranderd. Uitbuiting is van alle tijden.

    Janus.

  12. @Janus13. “schuld, ontstaan in een vorig leven”
    Dat kharme-amme-reet-roeste – daar heb ik geen weet van en kan dat ook niet hebben en dus: mijn volgende inkarnaatsie ziet maar; wat met de aangetroffen ellende aan te vangen.
    Waar trouwens, komt dat vandaan; in beginsel (den beginne)? Je moet wel terug naar vóór Adam&Eva of wellicht naar vóór de oerknal om vast te stellen hoe het allereerste kharma in de wereld (Maya) kwam. Welt als Wille und Vorstellung van Sjopie sluit hier prima aan bij Aurobindo zijn “reality omnipresent” en dat helpt me geen zier wanneer ik straks in de kroeg zit te toepen.
    Met Johannes zijn “in principio erat verbum” afsluiten, dan maar?

  13. Rob, 15,

    Nou, filmpje, het duurt bijna een uur. Maar als ik ‘s tijd heb – er is veeeeeeeeeeel meer te zien :) – dan ga ik er ‘s voor zitten.

    JPaul, 16,

    “daar heb ik geen weet van en kan dat ook niet hebben”.

    Dat schreef ik er dus al bij.

    Ik zou volgaarne met u in discussie gaan over het door u te berde gebrachte, maar het valt buiten het bestek van deze column en bovendien bevinden wij ons op het blog van een a-theïst. En ondanks dat ik het vaak zeer met haar oneens ben, wil ik dat laatste toch respecteren.

    “Met Johannes zijn “in principio erat verbum” afsluiten, dan maar?”,

    Goed plan, al weet ik niet waar je het over hebt. :))

    Janus.

  14. Ik stel voor om eerst maar Internationale Vrouwendag tot nationale feestdag uit te roepen. Onderdrukking van 50% van de bevolking wereldwijd, die bovendien nog steeds doorgaat.

  15. O, en dan heb ik het nog niet eens over de kinderen gehad. De grootste en meest uitgebuite groep. En dan heb ik het niet alleen ‘maar’ over kinderprostitutie en -misbuik, maar ook over de leerplichtwet. Zij worden tot slaaf gemaakt om onze wereld in stand te houden. En zij worden afgekocht met iPhones en scootertjes en (minder legaal) met drank en drugs.

    Dat zelfs ik – zie de website onder mijn naam – de kinderen aanvankelijk vergeten ben in deze draad, maakt wel duidelijk hoe makkelijk we van het voor de hand liggende uitgaan in discussies als deze. Maar het voor de hand liggende is vaak niet het wezenlijke. Soms wel, maar nu niet.

    En ja, Fred, 18, ook dat nog.

    Janus.

  16. Echt een aanrader https://youtu.be/31E1gHowYcA is de feitelijke Stefan Molyneux in zijn bijdrage over slavernij. Wat dacht je hier van: Blacks owned slaves even in America, according to the United States’ census of 1830.  In just the one town of Charleston, South Carolina, 407 black Americans owned slaves themselves.  One study has concluded that 28% of free blacks owned slaves, which is far higher than the free whites who owned slaves.

    …So, western Europeans were very late to the party.  The Muslim slave trade went on for fourteen hundred years.  The Christian slave trade went on for a few hundred years; they were late to the party, they took very few of the slaves—as we’ll see— they treated their slaves far better than what occurred in the Muslim countries—as we’ll also see.  So, Europeans ended up fighting against slavery.  Europeans ended slavery; and therefore, you only ever hear Europeans being blamed for slavery.  This is horribly unjust.  Look, if we want to move the moral standard of mankind further up, which I think we all want to do, let’s stop attacking everyone who shows the first sign of conscience and better behavior in the world and only ascribe the blame to them.  Let’s not look at European guilt as a mineable resource which you can squeeze with state power to produce the diamonds of fiscal transfers. 

  17. @20 Wat dacht je hier van: Blacks owned slaves even in America, according to the United States’ census of 1830. In just the one town of Charleston, South Carolina, 407 black Americans owned slaves themselves. One study has concluded that 28% of free blacks owned slaves, which is far higher than the free whites who owned slaves.

    Wat ik daar van denk, is dat er dus nog geen 1500 vrije zwarten waren, waarvan 407 er voor moesten kiezen om hun dierbaren als slaaf te laten registreren omdat die slaven anders vogelvrij zouden zijn.

    En dat die 28% burgers die ‘slaven’ dus niet hielden omdat ze gratis personeel nodig hadden. En dat daarom die 28% ook hoger is dan het percentage ‘free whites’ (alsof er witte slaven waren) met slaven omdat alleen grootgrondbezitters slaven nodig hadden en konden bekostigen, gewone burgers niet.

    The Christian slave trade went on for a few hundred years

    En dit is ronduit belachelijk, christenen hebben slaven gehad vanaf het moment dat ze economisch een rol gingen spelen, dus vanaf ca 400 nC. Heeft niks met christen of moslim te maken maar alles met de handels- en produktietradities ter plekke.

  18. Heeft iemand geweten dat de eerste slaven die naar Amerika werden verscheept Ieren waren? Dat leer je niet op school.

    The economics of Irish slavery were pretty tragic.  From 1641 to 1652, over 500,000 Irish were killed by the English and another 300,000 were sold as slaves.  You see, half a million blacks get to North America, 300,000 whites sold as slaves in a ten year period.  Ireland’s population fell from about 1.5 million to 600,000 in one single decade.  This would be about the equivalent of America losing a hundred million people.  Families were ripped apart; the British did not even allow Irish dads to take their wives and children across the Atlantic.  This led to a helpless population of homeless women and children.  What would the English do with those helpless women and children?  Oh, let’s auction them off as well as additional slaves.  Oh, the British…  During the 1650s, over 100,000 Irish children between the ages of 10 and 14 were taken from their parents and sold as slaves in the West Indies, Virginia and New England.  In this decade, 52,000 Irish (mostly women and children) were sold to Barbados and Virginia, long before the SPF 9 million that you need if you’re an Irish person out in the sun.  Another 30,000 Irish men and women were also transported and sold to the highest bidder.  In 1656, Cromwell ordered that 2,000 Irish children be taken to Jamaica and sold as slaves to English settlers.  The British would routinely scoop up orphans and send them across as slaves.  They would also troll brothels, rip the women out of the brothels, and send them over as breeders to the New World. 

  19. Daan, 20, 22, 23,

    En jij bedankt voor jouw aanvulling. Dat er dus “blacks” waren die slaven hadden, in Amerika wel te verstaan, was al een eyeopener, maar 22 was dat zo mogelijk nog meer.

    En ik maar denken dat dat soort slavenhandel in het blanke Europa nooit voor is gekomen. Niet dus.

    Janus.

  20. Daan, 25,

    Ik heb het stuk niet helemaal gelezen, maar dat is dan toch meer een soort van vrijwillige slavernij. En als ze wegvluchtten kon je dat als contractbreuk zien en dan is het logisch dat ze werden opgepakt. ‘t Is niet anders. En ze kwamen vrij, nadat ze hun afgesproken dienst hadden uitgediend.

    Resteert voor mij het gegeven dat zgn ‘blacks’ zelf ook slaven hielden en dat dat niet alleen maar kleine blacks waren. Het is dus niet alleen maar de blanken te verwijten – waarmee ik hun gedrag niet wil relativeren – maar de zaak ligt dus genuanceerder.

    Ik hoop dat de zwarte/gekleurde gemeenschap in Nederland dit ook tot zich laat doordringen.

    Janus.

Leave a Reply to Rob Huis in 't Veld Cancel reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Hou me per e-mail op de hoogte van nieuwe reacties op dit artikel.
      (U kunt zich hier abonneren zonder zelf te hoeven reageren.)

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.