‘Medische noodzaak euthanasie vervallen’

Ben Crul – of-ie nog hoofdredacteur van Medisch Contact is weet ik niet, maar hij is dat jarenlang geweest – meldde zaterdag jongstleden dat de medische noodzaak van euthanasie is komen te vervallen:


De kwaliteit van de pijnbestrijding is zo verbeterd dat ondraaglijk lijden in de stervensfase niet meer nodig is. Daarmee is de pijler onder de euthanasiewetgeving weggevallen.

Dat zegt hoogleraar pijnbestrijding Ben Crul vanavond in het actualiteitenprogramma Knevel op Zaterdag. Crul is bezig met een onderzoek onder vijftienhonderd artsen. Daaruit blijkt dat artsen euthanasie niet langer zien als de manier om een einde te maken aan ondraaglijk lijden, maar de oplossing veeleer zien in terminale sedatie. Daarbij wordt een patiënt die nog kort te leven heeft in slaap gebracht. Het stervensproces gaat door maar de patiënt maakt dat niet meer bewust mee.

Crul acht het nodig om zijn onderzoeksbevindingen voortijdig naar buiten te brengen, omdat die gevolgen kunnen hebben voor de euthanasiepraktijk. Crul: ‘Euthanasie is dus geen zaak voor de geneeskunde. Daar hebben wij vanuit medisch perspectief een andere oplossing voor die het niet nodig maakt om iemand op zijn verzoek te doden.

De zogeheten zorgvuldigheidseisen – voorwaarden waaronder een arts euthanasie mag uitvoeren – zijn vastgelegd in artikel 293, tweede lid van het Wetboek van Strafrecht. Volgens dit wetsartikel gaat een arts vrijuit indien hij:

  • de overtuiging heeft gekregen dat er sprake was van een vrijwillig, weloverwogen en duurzaam verzoek van de patiënt;
  • de overtuiging heeft gekregen dat er sprake was van uitzichtloosheid en ondraaglijk lijden van de patiënt;
  • de patiënt heeft voorgelicht over de situatie waarin deze zich bevond en over diens vooruitzichten;
  • met de patiënt tot de overtuiging is gekomen dat er voor de situatie waarin deze zich bevond geen redelijke andere oplossing was;
  • tenminste één andere, onafhankelijke arts heeft geraadpleegd, die de patiënt heeft gezien en
  • schriftelijk zijn oordeel heeft gegeven over de zorgvuldigheidseisen, bedoeld in de onderdelen a tot en met d [die vier punten hierboven dus, KS];
  • de levensbeëindiging of hulp bij zelfdoding medisch zorgvuldig heeft uitgevoerd.

Nergens staat dat er sprake moet zijn van ondraaglijke pijn: de enige criteria, bezien vanuit de patiënt, zijn uitzichtloosheid en ondraaglijk lijden. En lijden is, zoals iedereen weet die voelt en nadenkt, slechts zelden alleen somatisch. In alle discussie sover euthanasie is altijd veel aandacht gegeven aan de immateriële, psychologische kanten van lijden zoals onttakeling, eerverlies en dergelijke. Dus ik begrijp Cruls standpunt niet zo goed. En, als fysiek lijden de enige grond voor euthanasie zou zijn: hoe komt het dan dat mensen die aan psychiatrische ziektes lijden, soms ook hun euthanasieverzoek ingewilligd zien – legaal?

Author: Spaink

beheerder / moderator

10 thoughts on “‘Medische noodzaak euthanasie vervallen’”

  1. Wat precies de redenen en de bedoelingen zijn van Ben Crul is mij enigszins onduidelijk. Maar uit eigen ervaring (heb jarenlang voor mijn moeder gezorgd tot ze een paar maand geleden is overleden) weet ik hoe de praktijk is. Als artsen door hebben dat iemand maar kort te leven heeft (maar dat is een subjectief oordeel, een arts heeft heel weinig beoordelingstijd) dan komt er meteen een wijkverpleegster met een zak pijnstillers (morfinepreparaten), zonder bijsluiter! Dan wordt aan de mantelzorger gevraagd om deze middelen toe te dienen. En dat op een moment dat de patiënt nog steeds met smaak eet en geen signalen geeft dat hij/zij het wil opgeven. Als je de apotheek verzoekt om een bijsluiter op te sturen blijkt dat zo’n middel op een verzwakte patiënt na een paar uren de dood tot gevolg kan hebben. De mantenzorg/familie wordt in dit geval om de tuin geleid, krijgt niet de informatie die nodig is om te beoordelen wat die morfinepreparaten aanrichten.

    Het is zelfs zo dat een wijkverpleegster die maar een of twee keer in een half jaar bij de patiënt is geweest, een oordeel kan vellen of de patiënt zoveel pijn heeft dat drastische middelen nodig zijn. De mening van mantelzorgers/familie die dagelijks van ‘s morgens vroeg tot ‘s avonds laat bij de patiënt zijn, is niet relevant.

    Wat mij bezorgd maakt, is het feit dat wijkverpleging/artsen (vaak te kwalificeren als ‘bezuinigingsartsen/verplegers’) tegen de mening van patiënt en mantelzorg in, beslissingen nemen over leven en dood. Dat is onmenselijk. Zeker in een situatie waarin de zorg hoofdzakelijk een kwestie is van bezuinigingen. Ieder heeft het recht zelf te bepalen hoe hij/zij dood wil gaan; is iemand daar niet meer toe in staat dan valt die moeilijke beoordeling toe aan de familie/mantelzorg die dagelijks met de patiënt leeft, in samenspraak met de artsen, verpleegkundigen. En ik kan je verzekeren, dat is niet makkelijk. Zowat elk kwartier zat ik te beoordelen wat het beste was, keek ik naar signalen, indicaties die mij enig houvast gaven over hoe te handelen. Van de arts kreeg ik geen steekhoudende informatie.

    In de huidige praktijk is er geen samenspraak, de wijkverpleging geeft een signalement door aan de huisarts, die vaak niet eens komt kijken, de middelen worden voorgeschreven, en die moeten worden toegediend door de mantelzorgers.
    Er is mij zelfs door de huisarts gevraagd om injecties te geven. Dat heb ik geweigerd, dat is een taak voor de wijkverpleging.

    Het gevaar van al die wetgeving is dat het probleem telkens opschuift. Het misbruikt schuift ongemerkt op naar onaanvaardbare toestanden. Om even een voorbeeld te geven van de harteloosheid in de wijkverpleging (om maar te zwijgen van onbekwaamheid): een uur nadat mijn moeder was overleden kwam de huisarts met een wijkverpleegster. Toen de verpleegster wegging was het laatste wat ze vroeg: “Is dat bed van de Thuiszorg?” Nee dus, maar het is niet de taak van de verpleging om zich met de administratie van een bed te bemoeien, zeker niet vlak na overlijden van een patiënt. Toch beschouwen veel wijkverpleegsters het tot hun taak behoren om een oordeel te vellen over administratie, het recht hebben op voorzieningen e.d. Hun eerste taak, de verpleging, wordt vaak schandalig slecht uitgevoerd.

    Het gevaar bestaat dat de artsen/wijkverpleging nu zelf beslissen over het tijdstip waarop iemand dood gaat. Dat gaat onder het mom van pijnbestrijding. Pijnbestrijding is prima (er zijn ook heel wat gradaties hierin), maar dat kan enkel na grondig overleg met patiënt, mantelzorg, familie. En dat laatste gebeurt dus vaak niet.

  2. Dit commentaar van Wim de Bie (Bieslog) mogen we niet missen:

    “En zo wordt de oplossing van ‘het probleem van de vergrijzing’ weer een stapje dichterbij gebracht. De KNMG houdt vandaag een congres over de knelpunten rond levensbeëindiging. De artsenorganisatie vindt dat gediscussieerd moet worden over euthanasie bij dementen. Misschien vinden de dames en heren nog een gaatje om te discussiëren over een liefdevolle verzorging en levensverbeterende begeleiding van dementen.”

    Korter en krachtiger kan ik het niet stellen.

  3. Het zou wijs zijn om eens de standpunten van de Nederlandse bisschoppenconferentie inzake euthanasie te lezen. De mens heeft geen recht, onder welke omstandigheid dan ook, om het leven te beeindigen.

  4. Dittrich zei laatst terecht (op TV, met Rouvoet): ‘de euthanasiewet geeft een kéuzemogelijkheid’. Daarmee aangevend m.i. dat er niet geprobeerd moet/mag worden de wet af te schaffen.

    -Donner zei eens: euthanasie zal een ‘maatschappelijk’ debat moeten zijn.
    -Diekstra schreef eens: maar dat is moeilijk, want nog een taboe: alleen ‘losers’ willen een eind aan hun leven maken, vinden velen.
    -De NVVE is bezig met een 2-fasenplan; D66 heeft echter dit ‘kroonjuweel’ ingeleverd en dat bevordert het debat niet.
    -Diekstra had eens een droom: een massaal protest van jongeren tegen wat wij van de wereld gemaakt hebben – en ‘ze verdwenen’.

    Dit bracht mijn ‘dagdroom’ boven: een massaal protest van ouderen die alle betutteling beu zijn… maar hoe?!

    Tenslotte: de ‘liefdevolle verzorging’ (de Bie) wil ik niet, ook niet als ik dement word. Enfin, Karin, jij hebt er al veel zinnigs over geschreven en gezegd…

  5. Die jongeren, die protesteren tegen wat de ouderen van de wereld hebben gemaakt, die zijn er. Ik heb mij de afgelopen dagen verdiept in wat er gebeurt, in en buiten het kader van de euthanasiewet, in Nederland. Ik ben geschokt. Ik ben geschokt ook door het verhaal van Hetty. Ik ben zwaar geschokt over het feit dat men ook maar DENKT over de mogelijkheid om demente ouderen te doen sterven.

    Ik ben geschokt door wat er op de website van het Ministerie van Justitie staat te lezen: zie http://www.justitie.nl/publiek/familie_en_gezin/euthanasie/geldt_wet_bij_alle_gevallen.asp
    Dat men, nota bene op de site van het Ministerie van JUSTITIE, onder verantwoordelijkheid van de minister, deze mogelijkheid durft te opperen van het “doen verdwijnen van comapatiënten en gehandicapte kinderen” ! Ik heb geen fiducie in het “Openbaar Ministerie”: het kwaad kennend, de mens kennend, WORDT het bedreven. Toch lezen wij nooit iets over een veroordeling.

    Socrates zei al: wie het niet eens is met de wetten in zijn land / staat, moet proberen ze te veranderen. Lukt dat niet, dan dient men de conclusie te trekken: weggaan.

    Ik ga weg. Het was al lang gepland, maar nu is het definitief. En ik lever mijn Nederlanderschap in. Bij deze weerzinwekkende boel wil ik, als jongere met een ( politiek, sociaal, religieus ) geweten niet meer horen.

    Geert Mak, in zijn beschrijving van de opkomst van het nazisme in de jaren ’30 van de vorige eeuw, en met name van de euthanasiepraktijken op zwakzinnige kinderen, schrijft “…verzet was het feit van een begaafde enkeling…”. (In zijn boek over een rondreis door de geschiedenis van Europa, dit voorjaar verschenen). Hoe waar !

    Ik heb vragen gestuurd naar alle fracties in de 2e Kamer. Ook een link naar het stukje van Hetty.

    Verder zoeken jullie het hier in Nederland maar uit. Ik vertrek, kotsmisselijk.

  6. Hans schreef: “Het zou wijs zijn om eens de standpunten van de Nederlandse bisschoppenconferentie inzake euthanasie te lezen. De mens heeft geen recht, onder welke omstandigheid dan ook, om het leven te beeindigen.”

    Waar bemoeien de bisschoppen zich mee!!! Hoe durven deze bisschoppen!!? De RK Kerk (en meer in het algemeen de godsdienstige wereld) heeft eeuwenlang zelf gemoord (heksen; ketters) en moord toegestaan en gezegend (oorlogen) en sommige Kerken – niet alle – doen dat nog steeds!! Lees in dit verband bijv. “In de ban van de hemel – Een verhaal over gewelddadig geloof” van Jon Krakauer (Uitg. Prometheus, 2004, ISBN 90-446-0394-9) over twee fundamentalistische Mormonen (broers) die in 1984 de vrouw van een andere broer, met haar baby, vermoordden.
    Wat euthansaie betreft: onder het mom van ‘het beschermen van het leven’ wil Hans kennelijk zijn godsdienstige overtuiging aan anderen opdringen. Als HIJ geen euthanasie wil: okay, goed, mij een zorg. Maar als ander dat wel wil: laat hij of zij in zijn of haar waardigheid lev EN sterven!!

  7. Jan van Oort gaat kort door de bocht en schrijft: “Ik ben geschokt door wat er op de website van het Ministerie van Justitie staat te lezen: zie http://www.justitie.nl/publiek/familie_en_gezin/euthanasie/geldt_wet_bij_alle_gevallen.asp
    Dat men, nota bene op de site van het Ministerie van JUSTITIE, onder verantwoordelijkheid van de minister, deze mogelijkheid durft te opperen van het “doen verdwijnen van comapatiënten en gehandicapte kinderen” ! ‘

    Wel Jan, je hebt niet goed gelezen (en je kunt misschien nog wat langer in Nederland blijven). Op de webpagina van justitie wordt HELEMAAL NIET gesproken over het laten “verdwijnen” van wie dan ook. Er worden alleen voorbeelden gegeven van situaties waar levensbeëindiging wordt toegepast ook als de betrokkene daar niet zelf om heeft gevraagd (omdat deze daar nog niet, of niet meer, toe in staat is).

    Letterlijk (van die site dus, waar je naar verwees): “Het gaat dan bijvoorbeeld om niet levensvatbare, zwaar gehandicapte pasgeborenen of om comapatiënten. Deze gevallen van medische levensbeëindiging zijn geen euthanasie, … ”

    Dus het gaat er niet om gehandicapte kindertjes te laten verdwijnen omdat we er liever niet mee gezien willen worden, ofzo. Maar omdat ze niet zelfstandig zonder “life support” (machines meestal) in leven kunnen blijven, laat staan opgroeien.

    Als men daar de stekker uittrekt, dan is dat inderdaad geen euthanasie. En als zonder “life support” het stervensproces te langdurig, pijnlijk en wreed zou worden, dan mag men de natuur gerust ene handje helpen. Dat is ook fatsoen, een kwestie van mededogen.

  8. Ik vraag mij af hoe de mensen die zo’n bekrompen (bisschoppelijke) kijk hebben op euthanasie sowieso op dit blog terecht komen.

  9. Laat ik mij als ervarings-deskundige eens aan deze discussie toevoegen en mij aansluiten bij het relaas van de heer Jan Bontje en de mening van Joli(e).

    Met nog als toevoeging dat iemand als Hans het heeft over ‘leven’. In dat geval zijn per direct alle slagers werkloos, wordt jagen verboden, gaat de vliegenmepper uit de schappen en worden zelfs medicijnen niet meer gebruikt en/of ontwikkeld. Dit laatste omdat een schimmel of infectie (dus zelfs bijv. kanker) ook als ‘leven’ kan worden gezien.

    Nog een stelling: Niemand vraagt je of wel geboren wilde worden!! Maar je moet het wel tot het ‘bittere’ einde uitzitten??

    En dan … de ‘survival of the fittest’ is bij de mensheid al tijden verdwenen. Door onze kennis blijft -bijna- ‘alles’ in leven. De mensheid is daarmee dus al zodanig verzwakt, dat we nu met alle consequenties te maken krijgen.

    Tot slot ‘egoïsme’ … de persoon die lijdt (en levensbeëindiging zou willen) moet niet zeuren (!!), want voor de omstanders (lees: familie en vrienden) is het zo lastig dat ze straks moeten doorleven zonder ‘het lijdende voorwerp’. Laat ik de Dikke Van Dale er nog even op naslaan:

    ego-ïs·me (het ~)
    1 de levenshouding van iem. die voortdurend het eigen belang en eigen welzijn op het oog heeft => ikzucht, zelfzucht; altruïsme

    Conclusie:
    – Heb respect voor de mening van de ander. Probeer naar de wens van de ‘patient’ te handelen!
    – Vernietig alle huidige wetteksten die te maken hebben met ‘leven’ en ‘euthanasie’. Laten we ze opnieuw opstellen en kom met ruimte voor eigen inbreng van de patient.
    – Laat mensen zelf nadenken over hun levenswensen. En laat deze vastleggen, met de mogelijkheid deze in de loop der tijd aan te passen.
    – Grenzen zijn nooit zwart/wit. Dat maakt het haast onmogelijk een juiste keuze te maken. Laat de natuur ons dan weer leiden in de keuze die we maken.

    — xxx —

    Ter verduidelijking nog even het volgende. Ik wil niet dat iedereen nu (via bijv. euthanasie) de dood wordt ingejaagd! Maar wil aan iedereen de keuze geven hierover na te denken en een besluit te nemen. En deze dan ook als zodanig ten uitvoer te (laten) brengen. Lastig is en blijft het taboe! Want wie voert uit wat jij wil … zeker als je zelf in een situatie niet zelf (meer) kan aangeven hoe en wat.

  10. Ik heb deze blog gevonden op zoek naar wettelijke info over euthanasie, gevarieerde reactie, maar er ontbreekt iets: de financiële kant: Kan het land de kosten van de vergrijzing, niet levensvatbare mensen en de omvangrijke medische zorgen nog wel blijven dragen? Op den duur zal een bikkelharde keuze gemaakt moeten worden waarin letterlijk de waarde van een mens bepaald word. Wanneer die waarde op nul staat…

    Vroeger stelde zich dat probleem niet omdat we niet de kennis hadden om het leven zo goed, lang en vaak van de dood te houden. Nu wel en moeten we er mee leren omgaan, we kunnen onmogenlijk de zelfde normen hanteren als 50 jaar geleden als de situatie niet overeenkomt met die van 50 jaar geleden.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Hou me per e-mail op de hoogte van nieuwe reacties op dit artikel.
      (U kunt zich hier abonneren zonder zelf te hoeven reageren.)

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.