Tag: Religie & sektes

Over geloof, religie, sektes en new-age.

Borstbeving

De recente aardbevingen zijn een straf van Allah, wist een Iraanse imam ons vorige week te vertellen. Te veel vrouwen zijn tegenwoordig promiscue of kleden zich indecent, waardoor weerloze jongelingen in hopeloze verleiding worden gebracht. En omdat Allah (net als God) meteen straft, verklaarde dat waarom de aarde de laatste jaren zo vaak beefde: Allah kon het niet meer aanzien. De sluiers moesten derhalve lager, de burka’s dikker, de oogopslagen minder zwoel. Pas als de vrouwen kuiser werden, zou de aarde minder schudden.

Het blijft raar dat die imam alleen vrouwen verantwoordelijk stelt voor het gedisputeerde natuurgeweld. Waarom predikt er nou nooit eens iemand dat die mannen zichzelf moeten leren beheersen? Vrouwen worden in Iran al decennia verplicht zichzelf in steeds meer textiel te verpakken, maar de bevingen houden er aan. Aan de vrouwen ligt het kennelijk niet. Dat kan alleen betekenen dat de mannen voos zijn blijven denken, daartoe slinks aangezet door diezelfde imams, die namelijk beweren dat het tonen van een onbedekte arm of kuit een invitatie tot ongelimiteerde seks inhoudt.

Juist wie aanzet tot vergaande kuisheid ziet immers overal zonde. Dit is indecent. Dat is indecent. Dat daar – duh, u dacht dat het iets onschuldigs was? Welnee! – da’s óók indecent. Oh u ziet nu overal seks? Nu, dat bewijst dat we nog strenger moeten worden! Meer verbieden! Minder toestaan! Vrouwen nog meer inpakken! Maar dat is een heilloze weg., want hoe meer uitingen als voos worden bestempeld, hoe meer indecentie we ontwaren.

Daarom was het experiment dat Jen McCreight vorige week voorstelde, zo geestig. McCreight vond dat we de opvattingen van de imam maar eens proefondervindelijk moesten testen, en riep alle vrouwen op zich op 26 april 2010 – gisteren – indecent te kleden. (Een gelukkige bijkomstigheid was dat 26 april tevens de geboortedag is van Charles Francis Richter, de man die de schaal heeft ontwikkeld waaraan de kracht van aardbevingen wordt afgemeten.) Als Allah of God aanstoot nam aan al die indecent geklede vrouwen en van Zijn Wrok blijk gaf door de aarde flink op te schudden, zou McCreight het hoofd in deemoed buigen en haar decolleté voortaan bedekken, maar dan had ze tenminste wetenschappelijk bewijs voor de stelling geleverd en was die in Iran aan vrouwen opgelegde kuisheid tenminste niet voor niets. Bleef de aarde stil, dan moest de imam zijn ongelijk toegeven, vond ze.

Het aardige in haar experiment was dat ze niet alleen keek naar het effect van indecent geklede vrouwen, maar impliciet ook keek naar de aanstoot die daaraan werd genomen. Was in de war zijn van (vermeende) indecente niet ook een factor?

McCreights oproep tot een boobquake test werd door alle grote media opgepikt, en veel vrouwen beloofden hun wetenschappelijke deelname. Er waren boobquake flashmobs, boobquake parades en boobquake demonstraties: talloze vrouwen toonden fikse decolletées voor de goede zaak. Zelf ging ik nauw verhuld, in een jurk met indecente split (te weten: tot op dijhoogte), naar een klant. Niemand blikte of blooste er.

Klein probleem. Gisteren was er een aardbeving in Taiwan: 6,5 op de schaal van Richter, gelukkig – voor zover nu bekend – zonder doden. Maar volgens mij kwam dat door de mannen die onzedelijk dachten door al die splitten en decolletées. Bij de volgende boobquake test sluiten we alle mannen op die onzedelijke dingen denken als ze vrouwen zien met splitten in hun kleding.

Amsterdammer van het jaar

Het Parool treft de laatste voorbereidingen voor haar jaarlijkse verkiezing van de Amsterdammer van het Jaar: vandaag zijn de kandidaten bekend gemaakt. Eerder konden de lezers hun eigen favoriet voordragen; uit die nominaties zijn tien mensen geselecteerd, en daar mogen wij nu uit kiezen. De winnaar wordt bekend gemaakt tijdens het Gala van de Amsterdammer van het Jaar dat plaatsvindt op 10 januari in de Stadsschouwburg.

Vanavond heb ik de verhalen van de tien kandidaten uitgebreid gelezen. Er waren verdorie twee mensen die ik van ganser harte mijn stem gunde: Wilfred van Oijen, een huisarts die altijd heel openlijk was over de gevallen waarin hij euthanasie toepaste, wat hem op een akelige rechtszaak en een absurd vonnis kwam te staan, en Atef Salib, de man die Habibi Ana opzette, het allereerste (en helaas nog enige) Arabische homocafé ter wereld.

Alletwee dappere mannen die zich alletwee altijd opelijk hebben uitgesproken. Hoe te kiezen? Toen zag ik gelukkig dat iedereen twee stemmen diende uit te brengen. Exit dilemma: klik klik, done!

Blond

[Column voor Lover.]

‘Ik snap niet dat niet iedere feministe PVV stemt. Ik ben juist vanwege de vrouwenrechten bij de Partij voor de Vrijheid terechtgekomen,’ zei Tweede-Kamerlid Fleur Agema in het septembernummer van Opzij. ‘Vroeger waren vrouwenrechten veilig bij traditionele emancipatiebewegingen als GroenLinks en de PvdA, maar die hebben het laten lopen. Als feministe zou je je keihard moeten verzetten tegen de onderdrukkende gevolgen van de islam.’

Wanneer Agema wordt geprest uit te leggen wat er nu zo feministisch is aan de PVV, komt ze niet verder dan fulmineren tegen de islam en zeggen dat haar partij de zorg minstens even hard steunt als de SP dat doet. Geen woord over herverdeling van arbeid, zorg of macht. Geen woord over seksuele autonomie of seksueel geweld. Geen woord over gelijke rechten, loopbaan- of voorkeursbeleid. Geen obligaat gemurmel over herwaardering of herinterpretatie van ‘vrouwelijke’ waarden of capaciteiten. Zelfs een kontlikkende verwijzing naar Hirsi Ali kan er niet van af. Feminisme wordt binnen het vertoog van de PVV gereduceerd tot het xenofobisch verdedigen van kleinburgerlijke waarden: alsof zonder de islam de vrouwenzaak in kannen en kruiken was.

Als het niet zo triest was, zo je onder tafel rollen van het lachen: het feminisme als een kwestie die we met gerust hart aan meneer Wilders kunnen overlaten. Het is de wrangste grap van het decennium.

Wilders, die vrouwen aan de lopende band beledigt; Wilders, die vrouwen afschildert als sullige slachtoffers; Wilders, die weigert te zien hoe patriarchaal westerse religies zijn; Wilders, die het met zijn epitaaf ‘voddenkoppen’ presteert om de vermeende objecten van zijn zorg een venijnige veeg uit de pan te geven; Wilders, die vrouwenrechten alleen noemt waar het over kinderen, zorg en opvoeding gaat; Wilders, die binnen zijn partij het enige haantje wenst te zijn; Wilders, die een broertje dood heeft aan diversiteit en debat – bij díe Wilders zouden onze belangen veilig zijn? Ik vrees dat het enige waarvoor feministen Wilders ooit een pluim in zijn gat kunnen steken, is dat-ie de term ‘dom blondje’ sekseneutraal heeft gemaakt.

Bij eerdere nieuwrechtse partijen kon ik me – zij het met uiterst pijnlijk hart – nog enigszins voorstellen waarom zij aanhang trokken onder homoseksuelen of modieus feministisch angehauchte vrouwen. Fortuijn en Verdonk waren immers elk een verpersoonlijking van een volledig nieuw politiek personage: de presidentiële relnicht, respectievelijk de vrouw die het roer ambieerde. Wat je verder ook van hun standpunten mocht vinden, hun stijl en ambities boden een spektakel dat dwars tegen genderstereotypen inging en daarmee een focus voor genoegdoening bood; zo ongeveer als twintig jaar terug veel conservatieve vrouwen hun hart ophaalden aan Thatcher. Ha. Zij leerde die mannen tenminste een lesje! En via haar voelden ze zich een beetje sterker, een beetje meer gelegitimeerd, zonder dat ze zelf ooit meer hoefden te doen dan een passieve stem uitbrengen.

Maar zelfs een dergelijke persoonlijke identificatie, hoe rancuneus en au fond reactionair ook, kan Wilders niet bieden. Welke feminist, welke queer, welke genderbender – or, for that matter, welke wereldburger – kan zich ooit plaatsvervangend optrekken aan Wilders en zijn patriarchaal provincialisme?

Wilders staat, zo vrees ik, voor heel iets anders. Hij past perfect in de trend naar newspeak die we momenteel beleven. Veiligheid is vrijheid. Uitschelden is debat. Rechten ontnemen is een recht. Pluriformiteit bescherm je door uitstoting. Slachtoffers zijn schuldig. Eenwording is emancipatie.

Blond is het nieuwe bruin.

Vloeken helpt

Wie zich bezeert en dan vloekt, voelt minder pijn dan wie niet vloekt of wie neutrale woorden gebruikt, zo blijkt uit een Brits onderzoek dat vandaag werd gepubliceerd:


The study, published today in the journal NeuroReport, measured how long college students could keep their hands immersed in cold water. During the chilly exercise, they could repeat an expletive of their choice or chant a neutral word. When swearing, the 67 student volunteers reported less pain and on average endured about 40 seconds longer.

Although cursing is notoriously decried in the public debate, researchers are now beginning to question the idea that the phenomenon is all bad. “Swearing is such a common response to pain that there has to be an underlying reason why we do it,” says psychologist Richard Stephens of Keele University in England, who led the study. And indeed, the findings point to one possible benefit: “I would advise people, if they hurt themselves, to swear,” he adds.

(via BoingBoing: ‘Swearing mitigates pain’.)

Wie is wie in wikipedia?

Scientology heeft gisteren een complete ban gekregen in Wikipedia; leden van de sekte mogen geen pagina’s van Wikipedia meer bewerken. De reden: Scientologyleden veranderden keer op keer pagina’s waarin kritiek op Scientology werd beschreven of waarin minder prettige feiten over de sekte werden opgedist. Gezien Wikipedia’s streven naar objectiviteit was dat niet acceptabel, en herhaaldelijke waarschuwingen haalden niets uit: Scientology bleef haar eigen agenda psuhen op Wkipedia.

Na lang delibereren heeft Wikipedia daarom besloten dat een aantal IP-adressen, toebehorend aan Scientlogy-organisaties, voortaan een edit-ban krijgen: ze kunnen wel lezen maar niets meer veranderen.

Het klinkt als een goede beslissing, en ik kan me er veel bij voorstellen. Aleen: hoe besluit je welke IP-adressen onder die ban moeten vallen? Geldt die ban slechts voor CoS-organisaties, of valt de thuisverbinding van een Scientology-lid er ook onder? Hoe eigenlijk bepaal je, als je geen ledenlijst bij de hand hebt, of iemand een Scientologylid is? En zouden er heus geen Scientologyleden zijn die zich wel neutraal weten op te stellen?

Wat me daarnaast niet helemaal bevalt is de hoogdravendheid van het geval. Het besluit in kwestie blijkt te zijn genomen door de Wikipedia Supreme Court, het Hooggerechtshof van Wikipedia. Hoe het met u zit weet ik niet, maar ik moet meteen giechelen als een een groep mensen zichzelf met een dergelijke titel opsiert.

Een deel van het gedoe bleek ook mij te raken. Een paar dagen geleden kreeg ik een mail van een Wiki-gebruiker, die me vertelde van de ophanden zijnde beslissing. Onderdeel ervan was dat een aantal Scientology-critici die in de pagina’s over Scientology werden genomed én zelf veranderingen hadden aangebracht, eveneens geband zouden worden tenzij ze bewezen dat ze echt zichzelf waren (het gebeurt nogal eens dat iemand de naam van een bestaand persoon aanneemt en onder diens naam veranderingen aanbrengt). Kortom, ik moest bewijzen dat ik ik was.

(Hoe doe je dat trouwens? Moest ik me nu heus legitimeren om nog als Karin Spaink iets in een Wikipagina over Scientology te mogen corrigeren? Hoe doe je dat trouwens, je legitimeren in Wikipedia? Een kopietje van je paspoort opsturen, ofzo? (Een kennis bedacht een mooie oplossing: plaats het bericht dat je identiteit wordt betwist op je website, en stuur dat Wiki-comité dan een link naar die webpagina. Voilà.) Uiteindelijk heb ik het comité een mail gestuurd – ‘I am indeed she’ – vanaf twee accounts en daarna geloofden ze me.)

Maar het rare was: dat comité heeft een hele lange wiki-pagina waarop de besluitvorming plaatsvond, compleet met alle overwegingen en alle betwiste identiteiten etc., waaronder dus ook de eis dat wiki-user Karin Spaink moest bewijzen dat zij Scientology-criticus Karin Spaink was. Alleen heeft niemand van het comité de moeite genomen me even te mailen en te zeggen dat ze deze verplichting op me hadden gelegd.

Dat is een rare manier van doen: beslissingen over iemand nemen en zeggen dat ze iets moeten doen, en ze dat niet zelf vertellen. Ik ben blij dat echte rechtbanken iets zorgvuldiger werken.

Patiëntenmacht

(Mijn derde gesproken column voor De Praktijk, AVRO / Radio 1, tussen 13:30 en 14:30.)

De Zweedse denktank Health Consumer Powerhouse (HCP) heeft geïnventariseerd hoe het in Europa met de macht van patiënten is gesteld. Ze hebben daarbij gekeken welke rechten patiënten hebben, over hoeveel informatie patiënten beschikken, of het effect van behandelingen terdege wordt onderzocht, en tenslotte wat de kosten van de zorg zijn.

In landen die goed scoren, hebben patiënten recht op een second opinion en op inzage van hun dossier. Er is sprake van behandelovereenkomsten, van gedegen controle op de beroepsuitoefening van artsen, van toetsing van behandelingen en ziekenhuizen. Er is goede algemene informatie over ziektes en afwijkingen voorhanden en er zijn actieve patiëntenorganisaties. Er hoeft niet onder de tafel betaald te worden om goede zorg te krijgen.

Nederland komt er in het onderzoek goed vanaf: we staan nummer vijf op de ranglijst, met boven ons Denemarken, Duitsland, Finland en Zwitserland. Opmerkelijk is dat zowat heel Noord-Europa hoog scoort. De Balkanlanden daarentegen scoren bijna stuk voor stuk slecht, evenals de Middellandse-Zeelanden.

Gezien die verdeling zou je bijna gaan denken dat katholicisme nadelig is voor patiënten. In de slecht scorende landen is de dokter Gods plaatsvervanger op aarde: zijn oordeel is onfeilbaar, zijn wegen zijn ondoorgrondelijk en lenen zich niet voor discussie of debat, en wie patiënt is heeft braaf te slikken wat de dokter voorschrijft.

Calvijn heeft kennelijk een voorbeeldige invloed op de zorg gehad. Het calvinisme kent geen onfeilbare Paus of arts, de preken worden niet in potjeslatijn gehouden, iedereen mag zelf de bijbel en bijsluiter lezen en met een ander van mening verschillen over de interpretatie ervan, en met geld kun je je geen hogere plaats in de hiërarchie kopen.

Maar ja. Calvinisme heeft ook nadelen. Het is een geloof dat – meer dan het katholicisme – doordrongen is van schuld en plicht, en aan aflaten doen ze niet. Waar katholieken streng zijn in de leer en makkelijk in de praktijk, zitten calvinisten met een ziel boordevol verantwoordelijkheidsbesef, en zijn ze meer rigide. Ze zijn dol op procedures en bureaucratie. Calvinisten hebben nooit een café naast hun kerk.

Precies die nadelen worden in het onderzoek wat weggemoffeld. Ja, Nederland heeft goede zorg, maar – of je nu arts bent of patiënt – je wordt mal van de papierhandel. Er is een heel strikt idee over hoe je je als patiënt hebt te gedragen: je hoort mondig te zijn, je hoort je te verdiepen in je ziekte en in je behandeling, je hoort je te informeren, je hoort beslagen ten ijs te komen als je naar de dokter gaat. Geen land waar mensen er zo op hameren dat je een vragenlijstje moet maken als je naar het spreekuur gaat. We gaan uit van buitengewoon rationele, koelbloedige, bureaucratie-vaardige patiënten. Voor overstuur zijn, of gewoon maar erg bang om dat zieke lichaam van je, hebben we niet zoveel emplooi.

En het zijn juist ook de calvinistische landen waar het hardst wordt nagedacht over schuld in de zorg: waar gezocht wordt, keer op keer, naar vormen van uitsluiting, eigen risico of eigen-schuld-zelf-betalen als je op enigerlei wijze de hand zou hebben gehad in het ontstaan van je ziekte of blessure. In Nederland heeft een zittende minister van gezondheidszorg hardop gezegd dat we nodig moesten nadenken over het bestraffen van een verondersteld slechte leefstijl. Dat is een gedachte die in een katholiek land van z’n leven niet zou opkomen.

Intussen blijf ik me maar afvragen hoe een atheïstische gezondheidszorg eruit ziet. Zorg zonder schuld, zonder bureaucratie, en zonder almacht. Het zou de hemel op aarde zijn.

T-shirt

Naar aanleiding van mijn Parooltje over het idee om atheïstische leuzen op bussen of bushokjes aan te gaan plakken en over de rare asymmetrie in het debat tussen gelovigen en ongelovigen, stuurde een vriend me een link naar een toepasselijk t-shirt dat-ie net online had gekocht.

Het duurde even voor ik de afbeelding snapte. Daarna vond ik ‘m zo leuk dat ik er zelf meteen eentje heb besteld. Voor wie ook zo’n t-shirt wil: bestellen kan nog tot 10 februari, want daarna gaat T-Shirt Hell dicht.

Een vriendelijk verzoek: geef de grap niet weg in de commentaren. Laat iedereen die ‘m niet meteen doorheeft maar even raden, daar wordt-ie alleen maar leuker van :)

Atheïsten zijn stoerder

Een groep vrijzinnige en humanistische organisaties wil graag luchtig tegenwicht bieden aan al dat publieke uitventen van religie dat ons omringt. Goed plan: wij ongelovigen – om en nabij tweederde van Nederland – mogen gerust ’s wat meer aan de weg timmeren en onze ideeën uitventen. Vandaar dat het plan werd opgevat om bussen of bushokjes op te fleuren met de leus ‘Er is waarschijnlijk geen god. Durf zelf te denken en geniet van dit leven!’

In Spanje en Engeland heeft de locale versie van deze leus al voor veel commotie gezorgd. Woedende uitvallen van de katholieke kerk die de campagnemakers van godslastering beticht (maar hoe kun je nu iets belasteren waarin jijzelf niet gelooft?), gelovigen die zich gediscrimineerd en gekwetst voelen, debatten of zoiets wel thuishoort in de publieke ruimte, et cetera.

In Nederland vloog de SGP meteen in de gordijnen en stelde Kamervragen over deze ‘mogelijk aanstootgevende of krenkende reclameteksten’ en vroeg zij de regering bezorgd hoe dat nu moest met eventuele buschauffeurs die ‘gewetensbezwaard’ zijn: die mogen toch zeker wel weigeren een dergelijke beleusde bus te besturen?

De vraag dringt zich op: wat is er toch loos met gelovigen dat ze zo makkelijk aanstoot nemen? Ze zijn – of dat doen hun vertegenwoordigers tenminste voorkomen – altoos lichtgeraakt en kleinzerig van ziel, en dat terwijl hun geloof ze nota bene zou moeten sterken. En waarom dat zo kokette gescherm met gekrenkt gemoed en bezwaard geweten? Zijn gelovigen werkelijk dusdanig teer en broos dat ze al knakken bij ‘t eerste ’t beste luchtige tegenwoord? (Of willen ze er misschien mee aangeven dat ongelovigen geen gemoed, geen geweten hebben, of althans niet zo fijnbesnaard als het hunne?)

Atheïsten zijn stukken stoerder dan gelovigen, je ontkomt niet aan die conclusie. Wij zijgen niet meteen Eline Vere-achtig ineen op de bank bij een ons onwelgevallige uiting. Persoonlijk heb ik ’t niet op de posters die de Bond Tegen Het Vloeken elk jaar overal op alle treinstations hangt, maar het zou niet in me opkomen om protest aan te tekenen en me als gewetensbezwaard reiziger te afficheren, laat staan om Kamervragen te entameren. Mijn gemoed kneust niet zo snel. Ook het opschrift ‘God zij met ons’ op rand van de gulden en de euro negeer ik lankmoedig, zonder gekrenkte rancune, en nog nooit heeft een atheïstische bankbediende zich gewetensbezwaard ziek gemeld wegens dat tegen zijn opvattingen indruisende godsvertoon tijdens werkuren.

Daarbij: gelovigen mogen al meer dan ongelovigen. Godsdienstvrijheid betekent in de praktijk een vrijbrief voor discriminatie. Kerken mogen homoseksuele medewerkers de laan uitschoppen en weigeren vrouwen aan te stellen, gelovige ambtenaren van de burgerlijke stand mogen weigeren homoseksuelen te trouwen, Bisschop van Eijk kwam voor de rechtbank weg met achterlijke uitspraken over homoseksualiteit – allemaal dingen die je als ongelovige niet moet proberen.

Het is raar dat je complete bevolkingsgroepen voor het hoofd mag stoten zolang je je daarbij maar beroept op je geloof. Het is raar dat je zulke dingen alleen mag indien je streng protestants, rooms-katholiek, fundamenteel moslim of jehova getuige bent. Dat atheïsten en agnosten niet evenveel recht hebben om zulke dingen te beweren, is au fond discriminerend. Sterker: ’t is religieuze discriminatie. En het is nog raarder dat wie zich tegen een dergelijke houding verzet, prompt met gewetensbezwaar om de oren wordt geslagen.

Andrew Morton over Tom Cruise

Cruise bij OphrahDeze week is de Nederlandse vertaling van Andrew Mortons boek over Tom Cruise verschenen; ik mocht het voorwoord ervan schrijven. In NRC Handelsblad staat een interview met Morton annex recensie van het boek:


Na wat onderzoek naar Scientology ontwikkelde Morton een theorie: Cruise was een ‘Manchurian Candidate’, zoals in het boek van Richard Condon: een gehersenspoelde trekpop die door Scientology wordt misbruikt voor promotiedoeleinden. ‘Maar toen ik meer ontdekte over zijn jeugd en over zijn karakter, besefte ik dat ik er naast zat. De harde, onbarmhartige filosofie van Scientology, het superioriteitsgevoel van de gelovigen en het feit dat hij binnen de gemeenschap wordt aanbeden als de nieuwe Messias, maken dat Cruise zich er bijzonder thuis voelt. Hij staat pal achter alle omstreden opvattingen en is bereid ver te gaan om ze te verdedigen. Hij is niet gehersenspoeld of in de war, maar kiest hier met zijn volle verstand voor. Dat was voor mij wel de grootste ontdekking, en de grootste verrassing uit mijn onderzoek.’ [..]

Cruise is de laatste jaren uiterlijk veranderd, vindt Morton. ‘Hij is veel dwingender gaan praten, stelt zich heel offensief op, hij heeft een bozige, priemende blik en als hij lacht is het fanatiek, als een bezetene.’ [..]

Mortons boek is te lezen als een waarschuwing. Op de relativering dat zo’n beetje elke ster wel dweept met een vreemd geloof – Madonna heeft de kabbala, Richard Gere de Dalai Lama – reageert de schrijver fel. ‘Volgens mij kennen ze bij de kabbala geen geheime dienst, en hebben ze er geen strafkampen. En voor zover ik weet streven ze daar niet naar werelddominantie of het afschaffen van de psychiatrie.’