Sander van Walsum beschreef in de zaterdageditie van de Volkskrant zijn positie ten opzichte van het racismedebat – plus, en passant, van de zwartepietendiscussie. Hij was altijd solidair geweest met de strijd tegen discriminatie, maar met ‘de verhalen van mensen die zich in Nederland het slachtoffer voelen van racisme’ heeft hij weinig affiniteit, bekent hij, ‘want zij zijn niet rechteloos.’ Anderzijds sluit hij ‘niet uit dat hierin het onbegrip doorklinkt van iemand wiens voorouders vrije burgers waren van een welvarend land.’
Die laatste opmerking sneed nog het meest hout. Witte middelbare heren zijn niet de beste rapporteurs van alledaags racisme; dat Van Walsum dergelijke veelvuldige, soms zeer pijnlijke ervaringen aanmerkt als je slachtoffer ‘voelen’, alsof het een particuliere interpretatie is, onderstreept dat. Alledaags racisme is bepaald geen ‘gevoel’.
De term alledaags racisme werd in de jaren tachtig geïntroduceerd door Philomena Essed; een koepelbegrip voor de stortvloed aan alledaagse terechtwijzingen, paternalismes, kleineringen, onwetendheden en soms agressieve bejegeningen die iedereen die niet wit is, ten deel valt. Ze muntte de term naar analogie van het toen net school makende begrip ‘alledaags seksisme’. Juist ja: de stortvloed aan terechtwijzingen, paternalismes, agressieve bejegeningen enzovoorts die vrouwen dagelijks ten deel valt.
Dat vrouwen rond die tijd gelukkig niet langer rechteloos waren – Van Walsums kennelijke criterium – was evident. Alleen vrijwaarde dat hen absoluut niet van dagelijkse hindernissen en pijnlijke kleineringen, van schofferingen in het sociale verkeer, op straat, op het werk, in hun loopbaan, ja zelfs bij de dokter en de rechter. Daarom was die term alledaags seksisme zo’n geweldige vondst: hij dekte het amalgaam van opvattingen die geen enkele wettelijke basis hebben maar teruggrijpen op het idee van de ondergeschikte positie van vrouwen.
Essed was een van de eersten die de vrouwenbeweging, waar ze deel van uitmaakte, wees op dier witte vooroordelen. Racistisch was de vrouwenbeweging nou ook weer niet, maar onnadenkend over ras en kleur? Nou en of. En dus: bevooroordeeld bij omissie, omdat ze zich zelden wezenlijk hadden verdiept in een de geschiedenissen en ervaringen van vrouwen die níet wit waren.
Net zoals mannen zich zelden wezenlijk afvragen wat het betekent vrouw te zijn in een wereld waarin mannen het hoogste woord hebben, zo verdiept Van Walsum zich nergens in zijn essay in de vraag hoe de levens van mensen die niet wit zijn maar zwart, mokka of bruin, er eigenlijk uitzien.
Liever beklaagt hij zich over de zwartepietendiscussie. Hadden we maar ‘een traditie, waarin het vermogen tot aanpassing besloten ligt’, haar werk laten doen. Op Twitter sneerden zijn vrouwelijke collega’s: ‘Het vrouwenkiesrecht was er ook vanzelf gekomen als we die mannen maar tijd hadden gegeven?’
Zeer slap en gemakkelijk stuk van Sander vW.
De Lezeres des Vaderlands kraakte het stuk mi. adequaat alhier:
https://lezeresdesvaderlands.wordpress.com/2016/07/02/de-carrousel-van-de-goede-bedoelingen-sander-van-walsum/
Peter Huesken @ 1: Goed stuk, wat je aanhaalt.
De bijgeleverde prent “why do you sound so white?” bevalt me al matig. Nimmer van een gekleurd geluid gehoord, ik. Zelfs van “een ander joods geluid” niet.
Verkondigen van geloofsartikelen; daarvan heeft dit alles.
De frase “alledaags sexisme” verdient wel degelijk lof; zij ‘t niet als nieuwvorming want een voortzetting van “selbstverständlichkeit des Bösen” wat door Hannah zelf zeer slecht naar het Amerikaans is vertaald als: “banality of evil” en alzo een eigen leven is gaan leiden. (lijden?)
Het is een ethnisch probleem. Diep in het calvinisme geworteld. Roomsche rakkers als ondergetekende belast zulks niet. Ik ook blij. Nu jullie nog.
Afgelopen ramadan werd ik als niet-moslim veelvuldig buitengesloten door mijn Marokkaanse moslimcollega’s. Dat uitte zich doordat ze zonder het te melden lang wegbleven van hun taken (wassen en bidden) en mij onder druk zetten om mijn werk onzorgvuldig uit te voeren, omdat ze snel naar huis wilden. Ook voerden ze hun gesprekken niet in het Nederlands, terwijl ik er als blanke kaaskop bijzat.
In de winter- en herfstmaanden was de ramadan nog erger, omdat ze dan ver voor einde werktijd snel naar huis wilden voor de iftar. En dat kon niet op een volledige werkdag en 2 uur rijden van huis. Kortom, het werk werd afgeraffeld.
Ik wil hiermee aangeven dat discriminatie en racisme door elke cultuur worden beleden. Daar hoeft helemaal geen kwaad bij te zitten, maar het zit in de cultuur dat afwijking van wat gangbaar is anders wordt behandeld. Is dat meteen negatief? Dat kan, maar niet automatisch in mijn optiek. En dat is naar mijn idee ook de insteek van het artikel van Sander van Walsum.
Tekstfoutje: wassen en bidden waren natuurlijk niet de taken, maar ze bleven lang weg door het wassen en bidden dat ze tijdens de ramadan heel uitgebreid deden tijdens de werkuren.
Karin,
Ik vind het ‘minder’ dat jij dit racismedebat naar het seksismedebat toetrekt, een toptopic van jouzelf. Daar zal de gekleurde medemens niet zo blij mee zijn, veronderstel ik.
En ik stoor me al jaren aan het feit dat die gekleurde medemens steeds hardnekkig in de Bijlmer de afschaffing van de slavernij viert. De slavernij is helemaal niet afgeschaft! Het verplicht vrijwilligerswerk dat het UWV bijstandstrekkers oplegt is daar maar één voorbeeld van. En aangezien die gekleurde medemens daar naar verhouding meer komt dat de witmensen – geen racistische opmerking, maar een statistisch feit – zouden ze dat toch moeten weten.
Ook vergeet die gekleurde medemens consequent dat de slaven die op initiatief van die Nederlandse priester in Afrika werden gekocht, dat die vérkocht werden door stamhoofden aldaar. Het was daar onderling gebruikelijk om in slaven te handelen, vooral mensen van overwonnen stammen.
Dus als die gekleurde medemens wil klagen, dan moeten ze in eerste instantie bij hun rasgenoten wezen, niet bij ons.
En dan is er ook nog het gegeven dat veel mensen gewoon slaaf willen zijn. Mits ze een beetje fatsoenlijk worden behandeld uiteraard. De hele structuur van de samenleving wijst daarop. En Zwarte Piet is dan dáár weer een voorbeeld van…., een vrolijk voorbeeld.
Janus.
@7.Janus
LOF! (en jij dacht dat ik zulks tegenover jou niet gerage toegeef – wat zo is)
Ter ondersteuning, deze aberratie van me:
Beste vrienden, bekenden en geliefden,
al langer dan vandaag heb ik me af lopen (of zitten) vragen waarom bijstandsrukkers kunnen gedwongen worden om, niet alleen de straat te vegen voor nop, maar daarbij een hesje dragen met de teXt: “aan het werk voor de samenleving” daarop, zodat ook de stomste medelander begrijpt dat ‘t hier echte arische “Arbeitseinzats” betreft in stede van gewoonweg brute slavernij.
Meest verbazingwekkend te dezen is het feit dat ambtenaren zo een kleurrijke kledij niet behoeven te torsen.
Waarom toch? Vroeg ik mij, nachtenlang woelend, af.
Het antwoord is verbazingwekkend simpel: ambtenaren werken, druk als ze zijn met elkander in de koffiepauze gelijk te staan (of zitten) geven, niet. Alzeker niet voor de samenleving.
Soms wél voor de maatschappij, maar dat is wat anders en daaraan moet zo min mogelijk ruchtbaarheid gegeven worden.
Soms ook werken ze tégen de samenleving, in kongsie met het bedrijfsleven (als dat tenminste leven mag heten) (om niet het omineuze “grootkapitaal” te bezigen), ter meerdere eer & glorie van de enokomedie en daarin participerende maatschappen.
“I shall make him an offer he can’t refuse” dixit Marlon Brando in 1972. Maar hij was tenminste eelijk; en hield zijn woord.
inzicht is wel eens dieptreurig, ONDERGETEKENDE
Tot zover.
Lof. Behalve voor, in de één na laatste, vierde, alinea het gebezigde woord ofwel de uitdrukking “rasgenoten” wat ik gewoonweg NIET toepasselijk vind. Wat aardbewoners betreft.
Dat de Ami’s het, na hun overwinning op NaZi-land, hebben geïncorporeerd is tot daar an toe. (jaja, al rond 1890, kwart eeuw ná Lincoln, écht begonnen – en het welluidende “I have a dream” heeft, net als “we shall overcome” ook, weinig uitgehaald, tenslotte) Ik hoef ‘t niet over te nemen.
En wel (dixit Cor (of Cock) vandeLaak (hou je mond Cock (of Cor))) hierom: ik ben een uitgesproken racist. Ik tolereer alleen het menselijk ras; niet allerlei Mercurianen, Venusianen, Lunanen, Martianen, Jupiterianen of, let wel, Uraniërs. En die van Pluto zijn helemaal een verdomd zootje honden.
Terra rules! Voorlopig, dan.
Van Cro-Magnon, Homo erectus, Heidelberg-mens, Neanderthaler en wat er verder nog vóór ons uitgestoerven _-sic!-_ is, weet ik niX (Saturners vergeten)
JPaul, 7,
Laat ik dan maar schoorvoetend (en fluisterend in jouw oor, zodat niemand het horen kan) toegeven: Dank voor ‘t niet zo gerage (sic) gegeven kompeliment.
J.
Iedere gelijkenis berust op toeval…
https://www.youtube.com/watch?v=14njUwJUg1I
;-)
@9.HenK
wat nou, toeval. Dan ken je Janus errug slegt. Toch bedankt. 3; =/
Ik geloof HenK op z’n woord. :)
Tje, Janus, ik ben het helemaal met je eens! Als aanvulling valt nog te vermelden dat vnl. de Arabieren de eer toekomt bij de uitvinding van het geheel. En dat in Saoedie Arabie vergelijkbare praktijken worden toegepast met Indier, Bangladezen en Pakistani etc die het vuile werk daar opknappen onder erbarmelijke omstandigheden, om kinderarbeid in andere landen geen te kort te doen.
Ben verder wel benieuwd naar het werk dat Pieter doet waarbij hij zo gestoord wordt door vieringen van de religie van de vrede. Komt een beetje overeen met vroeger de christelijken,die structureel eerder weg wilden/gingen op zondag om naar de kerk te gaan,cq meenden daar recht op te hebben.
Getverdemme, zo komen we nooit van die godsdiensten af!
Hoi Anna, 12,
Leuk dat we het ook ‘s een keertje eens zijn. :)
In je aanvullingen kan ik me helemaal vinden. Vandaar dat ik het ook bizar vind dat de gekleurde Mederlanders zich druk maken om Zwarte Piet en niet om de echte slavernij. Alsof de echte slavernij verdwijnt nadat Zwarte Piet is afgeschaft. Pffffffff.
Wat de kerkelijke feestdagen betreft, helemaal afschaffen en geen Islamitische erbij, zeker geen obesitasfeest. In plaats daarvan een aantal vrije dagen invoeren die naar keuze opgenomen kunnen worden.
Wat de godsdiensten betreft, die bevatten wel veel van waarde, maar zijn deels uitgegroeid tot wanen en die wanen worden dan opgedrongen aan anderen. Dáár moeten we vanaf.
Janus.
“Dáár moeten we vanaf.”
Lukt niet, blijft net zo’n illusie/geloof als geloven zelf! Een soort omgekeerd fata morgana.
Dus eeuwige strijd.
En dat iemand die zich “Willie Wartaal” noemt toch alles behalve wartaal uit slaat, bewijst onderstaand artikeltje wel:
http://www.nu.nl/achterklap/4304205/willie-wartaal-kan-zich-niet-kwaad-maken-discriminatie.html
En voor Churandy Martina zou ik zo tien Nederlanders inruilen. Waarmee ik maar wil zeggen dat het racismedebat een stuk genuanceerder ligt dan wel eens wordt voorgesteld.
J.