Geestesoog

Verspreken, verslikken, verstappen, vergissen, vergeten, verkijken: we hebben een scala aan woorden voor dingen die we verkeerd doen. Maar waar de rest allemaal gaat over fysieke dingen – je voet verkeerd neerzetten, een stukje brood dat in het verkeerde keelgat schiet, een herinnering die uit je hoofd gevallen is, een woord dat verhaspeld raakt – betekent jezelf verkijken voornamelijk dat je een abstracte inschattingsfout hebt gemaakt. Je verkijkt je op de tijd, de afstand, of op iemands loyaliteit.

Bij MS heb je echter een heel fysieke vorm van jezelf verkijken: er missen delen van het beeld. De aangeleverde informatie overleeft het transport via de oogzenuw naar de hersenen niet heelhuids, er brokkelen onderweg stukjes van het beeld af. Je verkijkt je op de aanwezige kleur, en ziet vooral nog zwart-wit. Je verkijkt je op het niets, met als resultaat blinde vlekken in je zicht. Je verkijkt je op enkelkleurige vlakken: er wriemelt van alles. Je verkijkt je op de locatie, en ziet de dingen dubbel. Beeld komt trager binnen, je kijkt, en je weet twee seconden lang werkelijk niet wat je ziet. Beeld blijft langer hangen, en over wat je nu ziet hangt nog het waas van een halve seconde geleden.

Ik noem het ook wel: jezelf verzien.

Het is mijn dagelijkse kost. Het grote niets – de echte blindheid – heb ik gelukkig nooit hoeven meemaken. Wel ben ik vijf lange weken halfblind geweest. In beide ogen zat in het midden van mijn zicht een groot hel gat, alsof ik recht in een brandende lamp had gekeken. Dubbelzien doe ik ook, vooral in de verte: op een heldere zomernacht realiseerde ik me dat de hemel bezaaid was met dubbelsterren, maar dat bleek aan mij te liggen. Sindsdien zie ik een veel mooiere sterrenhemel dan u.

Geen diepte zien, gefriemel ontwaren op vlakken die effen zouden moeten zijn, een gat in beide ogen, een beetje dubbelzien: het is verbazingwekkend wat je in de praktijk allemaal weet te ondervangen. Je hersenen puzzelen de boel uiteindelijk weer redelijk vlekkeloos bij elkaar. Ik tuur wat vaker, ik beweeg mijn hoofd eventjes om de blinde vlek van plaats te laten verhuizen, en mijn hersenen vullen de nagekomen berichten alsnog in en bouwen die met de eerder gearriveerde informatie op totdat er alsnog een kloppend totaalbeeld voor mijn geestesoog verrijst.

Ha, nu zie ik het!

Nu mijn leeftijd zich wat laat gelden, krijg ik ook ouderdomskwaaltjes in mijn ogen. Nachtblindheid. Bijziendheid. Mouches, u weet wel, van die zwarte vliegjes, flarden en frutsels die in je oogvocht zwemmen.

Maar mijn hersenen zijn inmiddels geoefende beterkijkers. Die maken van zulke verkijkingen binnen de kortste keren weer een kloppend geestesoog.

 
[Multiple Care is een kwartaalblad voor de gezondheidszorg, uitgegeven door Biogen – de producent van Avonex, een medicijn dat multiple sclerose afremt. Deze column schreef ik voor hun najaarseditie, september 2014.]

Author: Spaink

beheerder / moderator

7 thoughts on “Geestesoog”

  1. De rol van m’n hersenen bij het kijken was me bekend, maar…
    Vorig jaar februari, van het ene op het andere moment, enorme lichtflitsen aan de rechterkant van mijn rechteroog… onmiddellijk, zonder verwijzing, naar het Oogziekenhuis waar van alles mis ging, maar waar ik uiteindelijk wel uitstekend werd onderzocht door een jonge oogarts, die vaststelde dat ik een zogenaamde achterste glasvochtloslating had, die goed verliep en bijna ‘af’ was. Een nieuwe afspraak was in principe niet nodig… en dat klopte.

    Veel en veel langer en veel en veel vervelender is m’n atypische migraine, die maakte dat ik geen auto meer durfde te rijden. Zonder hoofdpijn (dat was wel anders toen ik een puber was) maar met een dusdanige plotselinge uitval van mijn ogen dat ik me dan functioneel blind noem. Het beeld wordt een legpuzzel waarvan de stukjes los van elkaar zijn komen te liggen en die stukjes zijn ook nog eens voorzien van bewegende randjes (zwart/wit). Gelukkig duurt het over algemeen niet veel langer dan een half uur, maar ook na pakweg 40 jaar ervaring ben ik nog steeds bang, dat m’n ‘normale zicht’ niet terugkomt…

    Vijf weken halfblind moet voor jou een hel zijn geweest…
    Mijn persoonlijke ervaring… gehoorverlies (tinnitus) is erg, maar blindheid is erger… ‘liever’ doof dan blind (een onderwerp waar je aardig over kunt discussiëren).
    Met vriendelijke groet,
    Henk.

  2. (Karin)

    mijn vriendin die ms heeft, wordt bijna helemaal blind van de medicijnen
    die ze krijgt tijden een aanval en dat duurt een poos voor het weg trekt
    gelukkig heeft ze medicijnen die de aanvallen een stuk minder maken

    wat een rot ziekte..

    ik zie door psychische oorzaak soms helemaal niets
    en kan het door orienteren, me vastpakken en diengen proberen te voelen
    weer terug krijgen en vind dat al heel erg eng

  3. Een tijdje terug schreef ik in een reactie dat ik waarschijnlijk ook MS heb. Het is inmiddels zeker. Het rotste tot nu toe is eigenlijk dat ik er achter gekomen ben dat ik een geluksvogel ben. Iedereen heeft minstens oogzenuwontsteking, blaasontsteking, een rolstoel en schele hoofdpijn. Ik heb alleen maar moeite met lopen en inspanning. En iedereen is aardig. Het kan alleen maar slechter worden.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Hou me per e-mail op de hoogte van nieuwe reacties op dit artikel.
      (U kunt zich hier abonneren zonder zelf te hoeven reageren.)

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.