Een week voordat Apple haar smart watch introduceerde (hij kan je hartslag meten en met je iPhone praten) publiceerde Bruce Sterling een vernietigend essay over de gedachte erachter. Het zogeheten internet der dingen, waarin onze apparaten ons gedrag vastleggen en met elkaar kunnen praten, zou een ‘slimme omgeving’ scheppen die ons prikkels levert om ons gedrag gunstig te veranderen. Het verhoopte resultaat: meer beweging, minder energieverspilling, verstandiger boodschappen doen, een betere lichamelijke toestand.
De introductie van die slimme technologie wordt door bedrijven voortvarend ter hand genomen, maar Sterling is weinig optimistisch. Welke gegevens worden er precies door die apparaten gegenereerd? Wie krijgen ze? Hebben wijzelf inzage in die gegevens, en wat meer is: hebben we überhaupt enige controle over die gegevens en het gebruik ervan?
De slimme energiemeter die momenteel in Nederlandse huishoudens wordt geïntroduceerd, onderstreept Sterlings punt. Elke twee seconden legt zo’n meter vast welke apparaten in huis aan staan. Die gegevens gaan naar het energiebedrijf, dat huishoudens daarna een advies op maat geeft over mogelijke besparingen. U en ik kunnen niet over die gegevens beschikken, noch horen we wat de rationale achter de erop gebaseerde adviezen is.
De privacy-aantasting is enorm. Uw energiebedrijf weet met zo’n slimme meter hoe laat u opstaat en gaat slapen, hoe vaak u doucht, hoe hoog u de verwarming heeft, hoe vaak u kookt en hoe vaak u iets in de magnetron schuift, ja zelfs precies welke tv-programma’s u bekijkt.
Wij, als leverancier van die gegevens, hebben intussen geen idee wat het energiebedrijf ermee doet en aan wie ze die verkopen. We weten daarom niet of hun adviezen aan ons mogelijk gekleurd zijn door hun eigen deals met koelkast-, lampen- of tv-verkopers. Ook hebben we geen idee hoe veilig onze gegevens – die ons dagelijks leven thuis minutieus in kaart brengen – aan de energiebedrijven worden overgedragen en daar worden bewaard. (Hint: niet erg veilig.)
En handig dat je slimme koelkast alvast een boodschappenlijstje voor je opstelt. Maar wat als de koelkastmaker een deal heeft met Albert Heijn? Kun je zo’n lijstje dan nog vertrouwen, of acht je koelkast zijn eigen inhoud wel erg snel over de houdbaarheidsdatum? Wat als je ziektekostenverzekeraar achter je rug om toegang krijgt tot je slimme boodschappenbriefjes, en die voortaan meeweegt in de hoogte van je premie?
Recent kocht Google een bedrijf op dat leidend is in slimme thermostaten; pal daarna een pionier in brandalarmen en videobewaking voor in huis. Beide bedrijven leveren ongetwijfeld slimme systemen, maar persoonlijk huiver ik bij het idee dat Google ooit over mijn huis zal waken. Google weet al te veel over ons. Zij zijn de laatste die ik inzage wil geven in mijn huishouden, laat staan controle over gegevens die daaruit zijn te halen.
Een slimme omgeving geeft mensen inzicht en controle. Een omgeving die onze gegevens kaapt en buiten onze macht plaatst, is niet slim. Die is doodeng.
De gevolgen van een opeenhoping van dit soort techniek is mijns inziens behoorlijk in beeld gebracht in de SF serie “Continuum”.
Het is momenteel erg moeilijk om te voorkomen dat je gegevens naar Google, Apple, Facebook of anderen gaan. Gelukkig is er nu nog een vorm van keuzevrijheid. Met het ‘internet of things’ zal die vrijheid steeds beperkter worden.
Stel je voor dat je afhankelijk wordt van een zorgrobot van Apple, of dat je vanwege een beperking de keuze hebt tussen een Google auto of afhankelijkheid van anderen. Dan zul je waarschijnlijk hun algemene voorwaarden moeten accepteren.
Daarom is het belangrijk om deze discussie nu te voeren.
Vroeger had je nog van die horloges waar van die heerlijke radioactieve straling uit kwam, daar kon je polskanker van krijgen. Those were the days! Daar kan Apple niet aan tippen. En Google ook niet.
Of toch wel? Ik vraag me af wat die constante WiFistraling op den duur met je polsgewricht gaat doen. Is dit weer een voorbeeld van “l’histoire se repète”?
Nee, voor mij niets van die spullen, dan kom je ook niet toe aan het probleem van wie er van alles van je aan de weet kan komen.
Je ‘slimme’ meter kan overigens buiten je huis worden afgelezen door een controleur, ehh, dus door iedereen die zo’n apparaatje heeft, ook dat is een WiFi-verbinding. Je kan ook een nieuwe gewone meter laten plaatsen, ze zijn wettelijk verplicht om je die optie te bieden.
Een uitstekend stuk, Karin.
J.
Ik kijk heel anders tegen dit soort onderwerpen aan. Ten eerste; de energiebedrijven weten al heel lang hoe laat mensen opstaan, naar bed gaan, eten, enzovoort. Dit blijkt namelijk al jaren uit de stroom, gas en wateropname van een huishouden, ook zonder slimme meter. Dus die privacy was je al lang kwijt.
Die hele privacy die je probeert of denkt te beschermen, ben je al heel lang kwijt. De deals waar je bang voor bent, bestaan al lang. Daar doen die slimme meters en alle technologie helemaal niets aan af. Het enige wat die nog doen, is zorgen dat je er zelf ook nog enigszins profijt bij hebt.
Henri @ 4: Eerder konden energiebedrijven dat alleen per groep woningen zien, niet per huishouden. Ze zagen pieken en dalen in het energieverbruik, maar konden nooit bepalen hoe laat de lichten in mijn huis uitgingen. Met de ‘slimme’ energiemeters kan dat wel, en dat is een nieuw soort probleem.