Maatschappelijk middenveld

De laatste maanden is er veel geschreven over het gebrekkige privacybeleid van Facebook. Onder die druk past het bedrijf z’n aanpak gaandeweg aan: het gaat de goede kant op, zij het traag. Maar er is meer aan de hand dan privacy alleen.

We realiseren ons te weinig dat uit al die persoonlijke contacten die tegenwoordig ten overstaan van derden worden onderhouden, inmiddels een nieuw publiek middenveld oprijst. Vroeger wist je niet wie lid was van Amnesty, tenzij het gesprek daar toevallig op kwam. Op sociale sites als Faceboiok wordt je lidmaatschap van zo’n instantie of je adhesie aan een initiatief ogenblikkelijk – du moment dat je het doet en doordat je het doet – aan je hele netwerk doorgegeven.

Dat is nieuw. We hebben niet eerder meegemaakt dat iets steunen synoniem is aan het propageren en doorgeven ervan. Je ideeën en affiniteiten zijn ineens instant zichtbaar. Daarmee zijn ze automatisch potentieel onderwerp van gesprek of debat.

Facebook verwijderde eind 2008 honderden foto’s van vrouwen die hun kind de borst gaven en dreigde met het intrekken van de betreffende accounts; er zou op de foto’s ‘te veel borst’ te zien zijn. (Uiteraard leidde dat tot de oprichting van een Facebook-actiegroep, getiteld ‘Hey Facebook, breastfeeding is not obscene’, die in korte tijd dik honderdduizend leden verzamelde en veel pers kreeg.)

Die gebeurtenis, hoe futiel wellicht ook, illustreert een nieuw probleem: sociale websites hebben commerciële eigenaren die de publieke discussies en het getoonde materiaal ‘netjes’ willen houden en die de site als geheel aantrekkelijk willen houden voor adverteerders. Ons nieuwe sociale middenveld ontwikkelt zich binnen de parameters van de commercie, en bovendien op een platform waarin geen rekening wordt gehouden met couleur locale of regionale verschillen. In Nederland zou geen enkel bedrijf aanstoot nemen aan moeders die hun kind de borst geven; in Amerika ligt dat kennelijk anders.

Mag je een Facebookgroep beginnen die de geneugten van cannabis bezingt, of er een abortuspil promoten? Hoe lang blijft een loftuiting aan het adres van Osama Bin Laden op Hyves staan? Kun je via LinkedIn een boek aanprijzen dat de merites van allerlei zelfmoordmethoden beschrijft?

Welke discussies en groepen op zulke sites zijn toegestaan is volkomen onduidelijk. We weten alleen dat de bedrijven erachter hun grenzen nauwer trekken dan de diverse grondwetten doen. En dat het als Europeaan verdomde lastig procederen is tegen een Amerikaans miljardenbedrijf dat je eruit heeft geknikkerd wegens een hun onwelvoeglijke uitlating.

Natuurlijk, een cafébaas kon je ook zijn etablissement uitzetten als je gedrag hem niet zinde. Maar dan kon je vrijwel zeker elders een café vinden waar jij en je ideeën wel werden getolereerd. Tegenwoordig zitten we allemaal in uithoeken van een paar wereldomspannende cafés.

Wie dan de toegang wordt ontzegd, zoals een goede vriend laatst gebeurde, is ineens onthand. Hij werd Facebook afgeknikkerd en ondanks dringende mails wou niemand hem zeggen waarom. Dat wringt. Temeer daar je in diezelfde beweging ook afgesneden bent van de gesprekken met en tussen je vrienden, van aankondigingen en uitnodigingen, en van de correspondenties die je er hebt gevoerd. Alles en iedereen is in één klap weg: je netwerk is pardoes onbereikbaar.

Anders gesteld: wat betekent ons recht op vrije meningsuiting als niemand ons nog kan horen? Of als onze grondwettelijke rechten worden begrensd door wat commercieel acceptabel is?

Author: Spaink

beheerder / moderator

17 thoughts on “Maatschappelijk middenveld”

  1. Het wordt steeds meer een uitdaging om je persoonlijke data niet aan bedrijven toe te vertrouwen. En waar kan pseudoniemen te gebruiken in plaats van je echte naam.

    Zodra je iets op het internet zet, ben je de controle erover voor altijd kwijt.

    De jaren negentig zijn voorbij :-( Dit is big business tegenwoordig!

  2. Uitstekend artikel. Sta er helemaal achter. Mede vanwege de geconstateerde gevaarzetting van o.a. Facebook c.s. heb ik al mijn accounts bij de sociale netwerken maanden geleden opgezegd. En iedereen opgeroepen hetzelfde te doen.

    Ik had er nooit aan moeten beginnen. Ik raad het iedereen af. Er komt alleen maar narigheid van. Winst in welke vorm ook is nooit aangetoond.

    Gelukkig zullen de komende jaren velen tot Spainks bovenstaande, en dezelfde conclusies komen.

    Gesloten, goed beschermde en goed werkende eigen communities waren er voordien al heel lang.

    Wat de social networks betreft gaan we weldra heel krachtig ondubbelzinnig onstuitbaar terug in de tijd. Dat is de enige oplossing. – ‘\Ô_Ô/’ –

    Het duurt nog even.

  3. Goed stuk weer! Ik begrijp opeens waarom mijn intuïtie telkens zei: nee, beste vrienden, nee, nee, ik wil liever niet met facebook (enzo) in de weer. Het is me te dwingend op vele fronten, en te intiem met totale vreemden. Nu begrijp ik dat vooral ook de commercie erachter zit. Gatver, waar gaat het allemaal naar toe… Waarom zijn zooooo weinig mensen een beetje kritisch tegenwoordig. Ik begrijp er niets van. Moet er eerst een commerciële dictatuur komen (bestaat zoiets, of is dat dus gewoon kapitalisme) in Nederland voordat ogen open gaan?

  4. Usenet (het bestaat nog steeds) kent de genoemde nadelen niet. Het is oud, en supersociaal, niet gecensureerd door welk bedrijf dan ook. Misschien moet het eens nieuw leven worden ingeblazen, want door de opkomst van facebook en twitter en zo loopt het aantal deelnemers terug.

    En anders zoek je naar de ontwikkeling van een modern sociaal platform dat gedecentraliseerd is. Noserub http://noserub.com/ of Diaspora http://www.joindiaspora.com/ maar die werken nog niet. Ik vraag me af of dit ooit iets wordt, zonder commerciële ontwikkelaars, en zonder de eenvoudige doeltreffendheid van usenet.

    In de tussentijd… commerciële platforms die alles willen zijn, die sluiten de gebruiker op in de site, facebook, hyves… ik hou er niet van. Liever een blog hier of daar, foto’s elders, filmpjes weer op een aparte site, alles losjes aanelkaargeknoopt via twitter of friendfeed bijvoorbeeld, dat maakt je al minder afhankelijk van de grillen van een enkel bedrijf, en je kunt kontakt houden met mensen die niet op hetzelfde platform zitten.

  5. http://wp.me/pfW4k-2lQ

    Als je op ‘n lijst staat, kom je ‘n land niet meer in. Of uit.

    Gauw wegwezen uit de networks, voor ‘t te laat is.

    Usenet?

    Google eens op mij.

    Dan vallen je de schoenen uit.

    nl.foto,
    nl.fiets,
    nl.comp.overig,
    nl.politiek.

    Blijf daar weg.
    Als je leven je lief is.

  6. Zeggen dat je Facebook dan maar niet moet doen – laat staan: vervangen door Usenet – helpt niet. Steeds meer mensen merken dat mail verhuist naar Facebook, dat afspraken en uitjes daar worden geregeld etc. Daarnaast is Facebook, zoals ik uitleg, een nieuw en buitengewoon intrigerend maatschappelijk middenveld geworden.

    De oplossing ligt er eerder in dat Facebook moet worden aangezet tot een meer transparant en minder preuts beleid, net zoals facebook nu wordt gepusht naar meer privacy.

  7. Zolang het geen schade doet heb ik nergens bezwaar tegen. Maar ja, er zijn gelukkig een soort cyber – crime – letselschade – advocaten,

    die net zoals in Amerika met torenhoge claims komen.
    Daar slaan de betrokkenen dan wel mooi paaf van achterover.

    Als de geldbuidel rinkelt, moet alles wijken.

    En daar zit ik met het grootste plezier ter wereld naar uit te kijken.

    (Om er verslag van te doen.)

    Bedrijfsspionage is toch maar het mooiste wat er is.

    – ‘\Ô_Ô/’ –

    Laat ons vroolijk weezen,
    laat ons vroolijk zijn.

    Tiere liere let let let

    (selschade)

  8. (Spaink dicit:) “Beste Jules. Ik zie niet in wat Facebook c.s. en de eventueel minder of onbeveiligde accounts, ertoe bijdragen dat claims aangaande bedrijfsspionage door gespecialiseerde advocaten in binnen en buitenland met succes ingediend zouden kunnen worden. Waar het om gaat is, dat Facebook en anderen tot een betere doorzichtige en beinvloedbare, controleerbare bedrijfspolicy en klantenservice gebracht en gedwongen moeten worden en met bedrijfsspionage heeft dat niets te maken.”

    (Zollner dicit:) “Spaink je hebt gelijk. We wachten af. En tot die tijd doen we niets. Ook niet “lid” worden van sociale netwerken. Precuratief en profylactisch.”

    – ‘\ô_ô/’ –

    Kijk, wat mooi.
    Ik heb de gave der voorspelling.
    Grappig hè?

  9. Je terugtrekken uit een soort angstspasme van de verschillende of zelfs alle sociale netwerken is natuurlijk een flauwekul maatregel. Ten eerste zal er onvoldoende navolging zijn en ten tweede ben je zelf degene die dan vooral de contacten zult gaan missen.
    Overigens, mis je die dan niet dan was dat gebruik van sociale netwerken sowieso al niet zinnig.

    FaceBook en zijn web 2.0 soortgenoten zijn simpelweg een nieuw geavanceerder communicatiemedium dan email. Niet een volledige vervanger maar wel een beter alternatief voor wanneer je meer interactie zoekt dan email en maillijsten bieden. Netwerken, ook sociale netwerken, hebben een functie. On line sociale netwerken dus ook. Het grote aantal gebruikers is daarvoor voldoende bewijs.

    Maar een beheerder van een netwerkplatform is geen eigenaar het netwerk. Hij is slechts de leverancier van de infrastructuur om te netwerken. Wanneer die beheerder zich als eigenaar gaat gedragen van de netwerken die op zijn infrastructuur draaien gaat hij een stap te ver. Er is bij die beheerder onterechte aanname dat hij de norm kan stellen en op basis daarvan netwerken kan ontmantelen of beperken. Dat is een enorme misvatting want veel on line sociale netwerken hebben of maken een off line spiegel van de kern van die netwerken. Even simpel: Twitter als online vriendennetwerk heeft als off line spiegel de vele tweetups die georganiseerd worden. De bijeenkomsten van deelnemers van het on line netwerk die inmiddels een band hebben gebouwd die zo sterk is dat de overstap naar real life moeiteloos gemaakt wordt. Zou Twitter bijvoorbeeld die vriendengroepen de nek omdraaien dan is de kans groot dat deze een ander of eigen platform kiezen.

    De wereld is open. De samenleving in grote delen van het westen is open. Het internet is open. Iedere poging van een netwerkbedrijf als FaceBook om een slot te gooien op de interactie in die open wereld is tot mislukken gedoemd.
    Wat niet wil zeggen dat als een individu van een netwerk wordt gegooid die persoon zelf onterecht beroofd wordt van de persoonlijke contacten in het netwerk waar die persoon deel vanuit maakte én dus mede eigenaar is / was. Dat soort verbanning is iets wat bestreden moet worden (en vaak doodsimpel te omzeilen is door een andere account of gebruik van een proxy).

    FaceBook gedraagt zich als Apple die zich als Microsoft gedraagt die zich als IBM gedraagt die zich als de automobielindustrie gedraagt en daarmee voldoet aan de ‘all American repression’ van hun eigen Amerikaanse ‘vrijheid’. Niks nieuws onder de zon.

  10. XS4all is beheerder van zijn providersnetwerk. Hij staat niet toe dat er normen en waarden mee worden overschreden. Ropt Gonggrijp is dan des duivels (oorkussen.) Providers en netwerkbeheerders worden met de regelmaat van de klok aangepakt door justitie. De normen en waarden worden in ultra snel toenemende mate behoorlijk aangedraaid, getuige het bericht in AD.Web:

    “AMSTERDAM – Aktiegroep Burgerbelangen heeft de Amsterdamse hoofdofficier van justitie gevraagd zich te buigen over de Twitterberichten van Paul de Leeuw.

    De presentator leverde zaterdag via de microblogdienst commentaar op het huwelijk van de Zweedse kroonprinses Victoria. “Zit u ook stiekem te wachten op een zwarte Saab die zich in een of ander monument boort?”, twitterde De Leeuw zaterdag. De presentator verwees naar het Koninginnedagdrama van vorig jaar. “Dat kan echt niet”, oordeelt de Aktiegroep Burgerbelangen. “Het is al zo triest, hij gaat er ook nog de spot mee drijven.”

    – ‘\ôô/’ – Heel goed en zo hoort het ook. Hoe meer censuur en bevoogding hoe beter.

    Ik kan daar wel van genieten.

  11. Ik mis de contacten van de sociale netwerken absoluut niet. Integendeel. Ik deed en doe het volledig zonder. Als beroepsbeoefenaar in de communicatiewetenschappen. En met meer succes dan mét. – ‘\ô_ô/’ –

  12. Goed dat hier aandacht voor is! Het is namelijk zeker niet alleen Facebook dat zich aan zulke willekeur schuldig maakt. Ikzelf en enkele anderen hebben bijvoorbeeld vergelijkbare slechte ervaringen met Gay.nl, de grootste Nederlandse homo-communitywebsite.

    Wij hadden toenemende kritiek op de ongerijmde forummoderatie, de klantonvriendelijkheid en technische mankementen van de site. Vrijwel zonder waarschuwing kregen wij toen een volledige IP-ban en werden onze profielen opgeheven, terwijl niet eens iedereen de regels uit de algemene voorwaarden had overtreden.

    Herhaalde verzoeken tot opheffing van de ban werden telkens ongemotiveerd afgewezen: er was geen discussie over mogelijk. Forumtopics waarin deze verwijderingen besproken werden, werden eveneens direct verwijderd. Zulke praktijken zijn de virtuele tegenhanger van hoe de meest dictatoriale regimes zich van dissidenten plegen te ontdoen.

    Zeer betreurenswaardig dat de vrijheid van het internet in zulke gevallen overgeleverd is aan mensen en bedrijven, die niet of nauwelijks aan regels ter bescherming van de gebruikers zijn gebonden. Mij lijkt het daarom goed als er een soort grondrechten voor internet zouden komen, om internetgebruikers te beschermen, net zoals de grondwetten en internationale verdragen ons beschermen tegen willekeurige machtsuitoefing door de staat.

  13. http://www.saudek.com/

    Is een fotograaf die veel wekt met naakt van de leeftijd 0 tot 100….

    Werken van hem zijn in goede boekenhandels te koop….Maar echter zijn werk : Als je dat op internet post dan zijn ze daar een stuk preutser en dan krijg je vaak trammalant…..

    Typisch is dat….

  14. Zojuist hoorde ik ook van iemand die van Facebook is gegooid, zonder aankondiging of waarschuwing. Alles verloren gegaan: vrienden, berichten, teksten, alles wat zorgvuldig gespaard en verzameld was. Hij wilde niet zijn 06 nummer geven toen nadat het wachtwoord verkeerd wat ingetoetst werd gevraagd. Dan heb je dus pech. Ze willen alles van je weten, maar geen enkele garantie krijg je ervoor terug.
    We geven steeds meer macht aan dit soort sites terwijl we helemaal niet weten wie de touwtjes in handen heeft. Hoewel, we kunnen nu wel uitrekenen hoe het ongeveer werkt…. Eng blijft het.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Hou me per e-mail op de hoogte van nieuwe reacties op dit artikel.
      (U kunt zich hier abonneren zonder zelf te hoeven reageren.)

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.